Sızanaqların yaranmasına səbəb nədir?
Sızanaq problemi hər zaman aktual mövzulardan biri olub. Əsas səbəbi kimi ekoloji mühit, şəxsi gigiyena qaydalarının gözlənilməməsi, keyfiyyətsiz kosmetoloji vasitələr, əsəb, mədə-bağırsaq xəstəlikləri və s. göstərilir. Çox vaxt insanlar hansı dəri tipinə sahib olduqlarını, necə qulluq vasitəsinə ehtiyac duyduqlarını bilmirlər. Bu zaman hansı müalicə növünün zərərli olduğunu anlamayaraq reklamlara inanır və müxtəlif qulluq vasitələrindən istifadə edirlər. Belə olanda isə ciddi fəsadlarla, xüsusilə də sızanaqlarla üzləşirlər.
Sızanaq nədir və niyə yaranır?
Yetkinlik dövründə yeniyetmələrdə sızanaqlar yağ bezlərinin həddindən artıq işləməsi və məsamələrin tıxanması nəticəsində yaranır. Problem dərinin həddindən artıq yağlanması və dəridə qara nöqtələrin, qırmızı püstüllərin, çapıqların və izlərin görünüşü ilə müşayiət olunur. Bunlar əsasən bütün üzdə, bəzən isə boyun, sinə və çiyinlərdə görünür. Əksər yeniyetmə və gənclərdə bu hala rast gəlinsə də, çox nadir halda dermatoloqa müraciət olunur. Bu da doğru deyil.
Keyfiyyətsiz dərmanlar...
Mövzu barədə fikirlərini “Yeni Azərbaycan”la bölüşən həkim-kosmetoloq Tamilla Məmmədova bildirib ki, sızanaqlar üçün dekorativ kosmetikanın istifadəsi arzuolunmazdır. Çünki bu vasitələr üz dərisindəki məsamələri bağlaya və problemi çətinləşdirə bilər: “Bir sıra amillər var ki, sızanaq simptomlarının şiddətlənməsinə səbəb olur. Bəzi dərmanlar, məsələn, hormon dərmanları, qıcolma əleyhinə olan preparatlar, yağlı və ağır kosmetikanın tətbiqi, yüksəkrütubətli iqlim şəraiti, yüksək glisemik qidaların qəbulu kimi faktorları nəzərə almaq lazımdır. Sızanaqlara səbəb olan amillərdən biri də kosmetik vasitələrdir. Dəriyə uyğun qulluq vasitələri tətbiq edilmədikdə, sızanaqlar yarana bilir. Adətən kosmetika sızanaqları gizlətmək üçün istifadə edilir, amma bu, nəinki üzdəki qüsurları gizlədir, hətta sızanaqların sağalmasını gecikdirir”.
Xəstəliyin inkişafı
T.Məmmədovanın sözlərinə görə, səpkilərin formasından asılı olaraq, xəstəliyin inkişafı 4 mərhələyə bölünür: “1-ci mərhələ. Üzün bir hissəsi, əsələn, alın və ya çənə zədələnir. Adətən komedon səpkisi, nadir hallarda isə papula və ya pustulalar aşkarlanır.
2-ci mərhələ 1-ci mərhələdən səpkilərin sayına görə fərqlənir. Üzün daha çox hissəsi, bəzən bədən də sızanaqlarla örtülür. Səpkilər 1-ci mərhələdə olduğu kimi komedonlar, tək-tək papula və pustulalardan ibarət olur. 3-cü mərhələ. Komedonlarla yanaşı papula və pustulalar da çoxluq təşkil edir. İltihabi proses parlaq şəkil alır. Dərinin qaşınması və qızartı mümkündür.
Dəri xəstəliyi, yoxsa...
Dermatoloqun sözlərinə görə, yüngül sızanaqlar bir neçə həftəyə, daha dərin, iri ölçülü, yağlı və irinli sızanaqlar 3-6 ay arası, daha ağır formalı sızanaqlar bir ildən daha uzun müddətə müalicə edilir: “Dəri növünə görə sızanaqlara yanaşma fərqlidir. Əsas məsələ özünü müalicə metodundan çəkindirməkdir. Sızanaqlara bənzər dəri xəstəlikləri var ki, elə bilirsən aknedir. Məsələn, göbələklər. Saçını yuyur, nəmli şəkildə yatır və həmin nahiyədə göbələklər yaranır. Həmin göbələklər də alın nahiyəsinə gəlib çatır.
Ümumilikdə qeyd edək ki, sızanaqlardan qurtulmaq problemin nə qədər ciddi olmasından asılıdır. Əgər sızanaqlar müntəzəm olaraq çoxlu sayda görünürsə, ağrılıdır və izlər buraxırsa, həkimə müraciət etmək lazımdır. Əvvəlcə üzdəki problemlərin bu vəziyyətə səbəb olduğu müəyyən edilməlidir. Bu, qan testləri, dermatoskopiya, ultrasəs və ya digər üsullarla həyata keçirilir”.
Yeganə BAYRAMOVA
