Avropada qazın orta qiyməti yanvar ayında 6% artaraq 1 000 kubmetr üçün təxminən 517 dollara çatıb.
Valyuta.Az "Rusiya İnformasiya Teleqraf Agentliyi"nə istinadən xəbər verir ki, qiymət artımının əsas səbəbləri soyuq hava şəraitində Avropa anbarlarından qazın yüksək həcmdə çıxarılması və Rusiya qazının Ukrayna vasitəsilə tranzitinin dayandırılması olub.
2024-cü il dekabrın 31-də qaz fyuçersləri 1 000 kubmetr üçün təxminən 539 dollara ticarət olunurdu. Yanvarın 31-də isə qiymət 577 dollara çatıb ki, bu da ötən ayın sonu ilə müqayisədə 7% çoxdur və 2023-cü ilin oktyabrından bəri maksimum göstəricidir.
Keçən payızdan bəri Avropa qaz bazarında qiymətlər tədricən yüksəlməkdədir. 2024-cü ilin sentyabr ayında Avropada qazın orta qiyməti 1 000 kubmetr üçün təxminən 416 dollar olub (-0,3% illik müqayisədə), oktyabrda 456 dollar (-11%), noyabrda 491 dollar (-4%), dekabrda 489 dollar (+20%) və 2025-ci ilin yanvarında 517 dollar (+53%) təşkil edib.
Qaz qiymətlərinin artmasına bir sıra amillər təsir edib. Əsas səbəb soyuq hava şəraitində Avropa yeraltı qaz anbarlarından (UGS) rekord həddə yaxın qaz çıxarılması olub. Hazırda Avropa UGS-lərinin doluluq səviyyəsi 5%-dən aşağıdır və təxminən 6 milyard kubmetr qaz ehtiyatı mövcuddur. Avropa İttifaqı ölkələri istilik mövsümünün başladığı oktyabr ayının sonundan bu yana artıq 4 milyard kubmetrə yaxın qaz tükədib. Eyni zamanda, bölgədə son illərin ən soyuq qışı gözlənilir.
Rusiya qazının Ukrayna üzərindən Avropaya tranzitinin dayandırılması da qiymətlərin yüksəlməsinə əlavə təkan verib. İllik 40 milyard kubmetr qaz nəqlini nəzərdə tutan tranzit razılaşması 1 yanvar 2025-ci ildə başa çatıb. Lakin Ukraynanın müqaviləni uzatmaqdan imtina etməsi "Qazprom"un bu marşrutla yanacaq tədarükünü texniki və hüquqi cəhətdən mümkünsüz edib və nəticədə qaz axını dayandırılıb.
Qeyd edək ki, yanvar ayının sonunda Norveçin "Troll", "Gullfaks" və "Asgard" yataqlarından qaz tədarükü də müvəqqəti olaraq dayandırılıb.
Rəhim
