Hər kəs belə bir vəziyyətlə qarşılaşıb: “Bu… necə idi? Xatırlayanda deyərəm…” Bəzən bizə tanış olan sözlər ağlımızdan çıxır, sanki beynimizdə ilişib qalır. Xüsusilə, mühüm görüş və ya təqdimat zamanı bu, çətin vəziyyətə sala bilər. Bəziləri üçün bu sadəcə keçici haldır, lakin bəzi hallarda ciddi xəstəliklərin simptomu ola bilər.
BAKU.WS xəbər verir ki, nevroloq Elizaveta Zubkovanın sözlərinə görə, bu problem çox vaxt kroniki stress, yorğunluq sindromu və ya yaxın zamanda keçmiş virus infeksiyası fonunda meydana çıxır.
Bəzi hallarda damar problemləri və degenerativ proseslər səbəbindən baş verə bilər. Bu isə gələcəkdə Altsheymer xəstəliyi və ya damar demensiyası riskini artırır. Əgər insan ünvanını, yaxınlarının adını unudursa və 60 yaşdan yuxarıdırsa, bu, ciddi siqnal ola bilər.
Belə hallarda nevroloqa müraciət edərək yaddaş və kognitiv funksiyaların dərin testlərini keçmək tövsiyə edilir. Əgər nevroloji problemlər aşkarlanarsa, müvafiq müalicə təyin edilir.
Sözləri unutmağın əsas səbəbləri
1. Təhlükəsiz və keçici səbəblər
Bu hallar əsasən istirahət və diqqətin artırılması ilə düzələ bilər:
Beynin informasiya ilə yüklənməsi – Yeni məlumatlar köhnə sözlərin unudulmasına səbəb ola bilər.
Diqqətsizlik və konsentrasiya problemləri – Beyin başqa bir mövzuya fokuslandıqda sözlər unudula bilər.
Stres və yorğunluq – Duyğusal gərginlik və ya güclü narahatlıq yaddaşı zəiflədə bilər.
Yaş faktoru – 60 yaşdan yuxarı insanlarda qismən yaddaş zəifləməsi müşahidə edilə bilər.
Bu problemlərin qarşısını almaq üçün normal yuxu rejimi yaratmaq, fiziki aktivliklə məşğul olmaq, kitab oxumaq və tapmacalar həll etmək tövsiyə edilir.
2. Ciddi xəstəliklərin simptomu ola bilən hallar
Əgər unutqanlıq tez-tez baş verirsə və digər simptomlarla müşayiət olunursa, bu, tibbi yardım tələb edə bilər:
Demensiyanın inkişafı – Beyin hüceyrələrinin zədələnməsi sözlərin və hadisələrin unudulmasına səbəb ola bilər.
Koqnitiv funksiyaların pozulması – Beyin funksiyalarında zəifləmə ciddi xəstəliklərə işarə edə bilər.
Keçici işemik hücum (TİA) – Beynin qan dövranının müvəqqəti pozulmasıdır və unutqanlıqla yanaşı nitq problemləri yarada bilər.
Beyin şişləri və damar problemləri – Beyindəki şişlər və ya qan laxtaları nitq və yaddaş problemlərinə səbəb ola bilər.
Neyroloji və psixi problemlər – Depressiya, narahatlıq sindromu, B12 vitamini çatışmazlığı və qalxanabənzər vəzin xəstəlikləri də yaddaşa təsir edə bilər.
Nə zaman həkimə müraciət etməli?
Əgər sizdə aşağıdakı hallar müşahidə olunursa, mütləq nevroloqa müraciət edin:
Unutqanlıq tez-tez baş verir və getdikcə artır
Təkcə sözlər yox, hadisələr və məlumatlar da unudulur
Unutqanlıq işinizə və gündəlik fəaliyyətinizə mane olur
Adlar, ünsiyyət detalları və öhdəliklər tez-tez unudulur
Əsəbilik, depressiya və narahatlıq hissi yaranır
Nitq problemləri və ya sözləri yanlış istifadə etmək halları baş verir
Gənc yaşda qəfil yaddaş zəifləməsi baş verərsə, bu, beynin üzvi zədələnməsi ilə bağlı ola bilər.
Əgər unutqanlıq nadir hallarda baş verirsə və gündəlik həyata ciddi təsir göstərmirsə, narahat olmağa əsas yoxdur. Lakin problem gücləndikcə və yuxarıda qeyd olunan simptomlarla müşayiət olunarsa, vaxtında mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir.
