Aktau, 8 fevral, AZƏRTAC
Yeni il qabağı adi bir gündə, ailə bayrama hazırlaşarkən mən mətbuatda Azərbaycan təyyarəsinin Aktauda qəzaya uğraması ilə bağlı xəbər oxudum.
AZƏRTAC-ın Astanadakı xüsusi müxbiri kimi faciəvi hadisə ilə bağlı oxucularımızı operativ şəkildə məlumatlandırmaq zərurəti ilə bağlı üzərimə düşən məsuliyyəti dərk etdim. Təyyarə qəzasının işıqlandırılması ilə bağlı təlimat almaq üçün dərhal redaksiya ilə əlaqə saxladım. Cavab aydın idi: yalnız rəsmi informasiyaları ötürün və yoxlanılmamış məlumatlardan istifadə etməyin.
Əsas məqsədim Aktauya çatmaq idi, amma təəssüf ki, Yeni ilə qədər bütün biletlər satılıb qurtarmışdı. Astanadan Aktauya maşınla yol 36 saat çəkir. Yəni, mən nəqliyyat tapıb, yola düşüb oraya çatana qədər artıq gec olacaq. Elə həmin gün, ən geci o biri gün orada olmaq lazım idi. Bakıdan jurnalistlər daima suallarla zəng edirdilər, ümidsiz vəziyyətdə idim: Qazaxıstan nəhəng ölkədir, Fransadan beş dəfə böyükdür və Astanadan Aktauya qədər olan məsafə təxminən 3 min kilometrdir.
Təəssüf ki, hadisə yerinə vaxtında çata bilmədim və sonradan bunun mənası da qalmadı. Bu hadisə mənim yaddaşımda jurnalist karyeramdakı ciddi peşəkar səhv kimi qalıb.
Bir ay keçdi və məlum oldu ki, Aktauda qurbanların xatirəsinə həsr olunmuş tədbir keçiriləcək. Qərara gəldim ki, indi mütləq bu şəhərə getməli və onu öz gözlərimlə görməliyəm.
Aktauya getməyə hazırlaşanda, əvvəlcədən oteldə nömrə bron etdim. Düşünürəm ki, bir çox insanın səyahət etməzdən əvvəl bənzər narahatlığı olur: bilet etibarsız olarsa və ya otel rezervasiya təsdiqi işləmirsə, onda siz qalmaq üçün təcili yer axtarmalısınız.
Astanada olarkən bu narahatedici fikirlər məni təqib edirdi. Bununla belə, səfər sakit və insidentsiz keçdi, baxmayaraq ki, bu yaxınlarda Azərbaycan təyyarəsinin qəzaya uğramasından sonra uçuşdan əvvəl müəyyən narahatlıq qalmaqda idi. İlk dəfədir ki, Astanadan çıxmışam və Xəzərin şərqindəyəm.
Aktauda Andrey adlı taksi sürücüsü çox ünsiyyətcil idi və hava limanından şəhərə gedərkən yerli həyat şəraiti və tarix haqqında danışırdı.
Aktau şərti olaraq iki hissəyə bölünə bilər: sovet dövründə tikilmiş tarixi hissə və respublikanın müstəqilliyi dövrünə aid olan müasir binalar.
Aktau sakinlərini və bizi - Xəzərin o tayındakı azərbaycanlıları ümumi problem - Xəzərin dayazlaşması birləşdirir.
Evlərin divarlarında çoxlu şəkillər - divar rəsmləri görmək olar və köhnə tikililərin arxitekturası sovet dövründə Azərbaycan şəhərlərinin simasını çox xatırladır. Anladığım kimi, sovet dövründə bütün evlər eyni memarlıq üslubu ilə tikilib.
Şəhərdə çoxlu bahalı otellər və restoranlar var. Supermarketə girəndə şəhər sakinlərinin nə qədər çoxmillətli olduğunu gördüm.
Yeri gəlmişkən, buradakı iqlim Bakıya çox bənzəyir: şaxtalı Astanadan sonra məndə elə təəssürat yarandı ki, Azərbaycandayam.
Fevralın 7-də səhər tezdən, hamıdan əvvəl təyyarə qəzasında həlak olanların xatirəsinə həsr olunmuş tədbirin keçirilməli olduğu yerə çatdım. Çoxlu çıxışlar oldu və yadımdadır ki, bu faciə bizi, azərbaycanlıları və qazaxları daha da birləşdirdi.
Axşam saatlarında Aktauda hava çox soyuq olur. Mənə elə gəldi ki, bu səfər zamanı əsas missiyamı yerinə yetirməmişəm. Otelə qayıdıb ağır gündən sonra yuxuya getmək, yaxud haqqında material hazırlaya biləcəyim azərbaycanlıları axtarıb tapmaq seçimi vardı.
Soruşdum ki, şəhərdə azərbaycanlılara məxsus yer varmı? Dedilər ki, “Şəms” adlı restoran var. Hava soyuq idi, amma restoran qaldığım otelin yaxınlığında yerləşdiyindən oraya getməyə qərar verdim.
İçəriyə daxil olduğum an azərbaycanca danışıq səsləri eşitdim. Məni ikinci mərtəbəyə yönəltdilər, orada boş yerlər var idi. Tezliklə baş administrator, Elvin adlı gənc mənə yaxınlaşdı.
Qeyri-ixtiyari olaraq qonşu masada qonaqların söhbətinə qulaq asmağa başladım. Onlardan biri müxtəlif millətlərin nümayəndələri ilə qonşuluqda yaşadığı üçün bir neçə dildə - Azərbaycan və gürcü dillərində danışan atası haqqında danışmağa başladı.
Gec vaxta qədər oturdum və otelə çox yorğun halda qayıtdım.
Səhər mehmanxanadan çıxanda gördüm ki, kimsə zaldakı pianoda gözəl bir melodiya çalmağa başlayır. Artıq taksi otelin çıxışında məni gözləyirdi.
Məni hava limanına aparan taksi sürücüsü Erbolat da maraqlı həmsöhbət idi. Söhbət zamanı məlum oldu ki, onun qardaşı təyyarə qəzasında sağ qalan azərbaycanlıların köməyinə ilk gələnlərdən biri olub və sonradan mükafat alıb.
Hər dəfə sadə insanlarla ünsiyyətdə olanda dünyanın nə qədər kiçik olduğuna əmin oluram. Məlum olub ki, Erbolat əvvəllər Türkmənistanda yaşayıb, orada azərbaycanlı ailələr ilə qonşu olub. Onun ən yaxın uşaqlıq dostu Seyran adlı azərbaycanlı olub, lakin 2008-ci ildə ailəsi Aktauya köçüb.
Hava limanına gələndə, binanın seyrək olmasına təəccübləndim. Qəribədir, fikirləşirdim ki, adətən burada çoxlu adam və taksi sürücüləri olur, amma indi heç kim yoxdur. Məlumat masası uçuşumun dörd saat gecikdiyini bildirdi.
Gözləmə zalında oturub Yeni il ərəfəsində, adi bir gündə qəflətən diqqətimi çəkən Aktau şəhəri ilə bağlı təəssüratlarımı qələmə alıram. Faciədən dərhal sonra gedə bilmədiyim və təəssüf ki, acı hadisələrlə bağlı azərbaycanlıların yaddaşında uzun müddət qalacaq şəhər barəsində yazıram.
Elşən Rüstəmov
AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri
Aktau
