Uşaqlara məsuliyyət hissi aşılanması, onların gələcəkdə müstəqil, özünə güvənən və ətraflarına qarşı məsuliyyətli bir insan olmalarına yardımçı olur. Məsuliyyət, həm şəxsi inkişafın, həm də cəmiyyətə faydalı bir fərd olmanın əsas amillərindən biridir. Uşaqların kiçik yaşlardan etibarən məsuliyyətli olmalarını təmin etmək, onların ömür boyu uğurlarına təsir edəcək müsbət bir faktordur.

Qlobal.net aşağıda uşaqlara məsuliyyət hissini aşılamaq üçün praktiki və effektiv 10 məsləhəti təqdim edir:

1. Özünü Tanıma və Özünə Güvən İnkişaf Etdirmək

Uşaqlara məsuliyyət hissini aşılamaq üçün ilk növbədə onların özünə güvənini artırmaq vacibdir. Özünə güvənən bir uşaq, öz hərəkətlərinə və qərarlarına daha çox məsuliyyət daşıyır.

• Müvəffəqiyyətləri tərifləyin: Uşaqlar kiçik uğurlarını da qeyd edin və onları mükafatlandırın. Bu, uşağın özünə inamını artırar.
• Təcrübə və səhvləri öyrədin: Uşaqlar səhvlərindən dərs almalı olduqlarını başa düşməlidirlər. Hər bir səhv bir öyrənmə fürsətidir.

2. Həqiqi Vəzifələr Verin

Uşaqlara real vəzifələr vermək, onların məsuliyyət hissini inkişaf etdirər. Bu, həm fiziki, həm də emosional olaraq uşağı inkişaf etdirir və onlara öz həyatları üzərində nəzarət etməyi öyrədir.

• Ev işləri və ya gündəlik tapşırıqlar: Uşaqlara ev işləri və kiçik tapşırıqlar verin. Bu tapşırıqların həyata keçirilməsi onların məsuliyyət hissini artıracaqdır.
• Vəzifə və məsuliyyət paylaşımı: Uşaqlara müəyyən bir məsuliyyət sahəsi təyin edin, məsələn, ev heyvanına qulluq etmək və ya evdə müəyyən əşyaların toplanması.

3. Fərdi Məsuliyyətə Əhəmiyyət Verin

Uşaqların şəxsi məsuliyyətlərini idarə etmələri çox vacibdir. Öz əşyalarına və fəaliyyətlərinə qarşı məsuliyyət daşıyan uşaqlar, həm də başqalarına qarşı daha anlayışlı və məsuliyyətli olurlar.

• Öz əşyalarını qaydasında saxlamaq: Uşaqlara öz əşyalarını toplamağı və onlara düzgün baxmağı öyrədin.
• Planlaşdırma və vaxtın idarə edilməsi: Onlara öz vaxtlarını düzgün idarə etməyi öyrədərək, həyatlarında balans yaratmağa kömək edin.

4. Davranışlarına Nəzarət Etmək

Məsuliyyət yalnız fiziki işlərə yox, həm də uşaqların davranışlarına aiddir. Uşaqlara öz davranışlarının nəticələrini anlamalarını öyrətmək, məsuliyyət hissini gücləndirir.

• İzləyin və yönəldin: Uşaqların davranışlarını izləyin, ancaq onların seçim etməsinə imkan verin. Bu, məsuliyyət daşıma bacarıqlarını inkişaf etdirər.
• Məsuliyyətli qərarlar vermək: Uşaqların düzgün qərarlar vermələrinə dəstək olun və onlara nəticələri başa salın. Onlara səhv etməyə icazə vermək də öyrədici ola bilər.

5. İntizam və Disiplin Qoyun

İntizamlı olmaq, uşaqlara məsuliyyətli davranmağı öyrədir. Bunu etmək üçün, müəyyən qaydalar və sərhədlər qoymaq vacibdir. Qaydalar uşaqlara həyatın müəyyən strukturda olduğunu və bu struktura əməl etməyin vacib olduğunu öyrədir.

• Qaydaları aydın və nizamlı qoyun: Evdə müəyyən qaydalar və zaman cədvəlləri yaradın. Uşaqlar bu qaydalara əməl etməklə məsuliyyət daşımağa başlayacaqlar.
• Nəticələr tətbiq edin: Hər bir davranışın müvafiq nəticələri olmalıdır. Yaxşı davranışlar mükafatlandırılmalı, pis davranışlar isə cəzalandırılmalıdır.

6. Həvəsləndirin və Mükafatlandırın

Məsuliyyət hissi uşaqlarda yalnız sərt qaydalarla deyil, həm də mükafatlarla inkişaf etdirilə bilər. Mükafatlar uşaqlara məsuliyyətli olduqlarını hiss etdirir.

• Təşviq və mükafatlar: Uşaqları məsuliyyətli davranışlarına görə tərifləyin və kiçik mükafatlarla həvəsləndirin. Bu, onların davranışlarını gücləndirəcəkdir.
• Uğurların qeyd edilməsi: Kiçik uğurlarını qeyd edərək uşaqların özlərinə olan inamını artırın.

7. Təcrübə Üzərindən Öyrədin

Uşaqlara məsuliyyət hissini yalnız sözlə deyil, təcrübə ilə də aşılayın. Onlar gördükləri və yaşadıqları təcrübələrdən daha çox öyrənirlər.

• Birlikdə fəaliyyətlər: Uşaqların məsuliyyət daşımalarını təşviq etmək üçün birgə fəaliyyətlər təşkil edin. Məsələn, ailəliklə bir layihə hazırlamaq, hədiyyə hazırlamaq və ya digər yaradıcı fəaliyyətlər.
• Qərar qəbul etməyə cəlb edin: Uşaqların müəyyən qərarları qəbul etmələrinə icazə verin. Bu, onlara həyatları üzərində nəzarət hissi verəcək və məsuliyyət daşıma bacarıqlarını artıracaqdır.

8. Həyatın Gündəlik Məsələlərində Onları Dəstəkləyin

Uşaqların məsuliyyətli olmağı gündəlik həyatda necə tətbiq edəcəklərini göstərmək vacibdir. Onlara həyatın gündəlik məsələlərində dəstək verərək məsuliyyətli davranışların inkişafına kömək edə bilərsiniz.

• İşləri yerinə yetirməkdə dəstək: Uşaqların kiçik işlərə yardım etməsinə imkan verin. Məsələn, yemək hazırlığının bir hissəsində onlara kömək etmək, bağçılıq işlərində iştirak etmək və ya ev işlərində onlara məsuliyyət tapşırmaq.
• Məsuliyyətli gündəlik vərdişlər: Onlara şəxsi gigiyena və təmizlik vərdişlərini öyrədərək gündəlik işlərə məsuliyyətli yanaşmalarını təmin edin.

9. Yaxşı Nümunə Olun

Uşaqlar çox vaxt valideynlərinin davranışlarını təkrarlayırlar. Buna görə də, öz məsuliyyətli davranışlarınızla onlara nümunə olun.

• Öz məsuliyyətlərinizi yerinə yetirin: Uşaqlar valideynlərindən öyrənirlər. Öz məsuliyyətlərinizi yerinə yetirərək uşaqlara məsuliyyətli davranışın necə olacağını göstərin.
• Qaydalara riayət edin: Həm şəxsi, həm də ailəvi qaydalara riayət edərək, uşaqlara düzgün nümunə olun.

10. Uşaqların Hisslərinə Hörmət Edin

Məsuliyyət yalnız ətrafdakılara qarşı deyil, həm də öz hisslərinə qarşıdır. Uşaqlara öz hisslərini dərk etməyə və onlara hörmət etməyə öyrətmək də vacibdir.

• Emosional dəstək: Uşaqların duyğusal vəziyyətlərini başa düşmək və onlara emosional dəstək vermək, onların özünə güvənini artırar və məsuliyyətli olmalarını asanlaşdırar.
• Duyğusal məsuliyyət: Uşaqlara başqalarının hisslərini anlamalarını və başqalarına qarşı məsuliyyətli olmalarını öyrədin.

Uşaqlara məsuliyyət hissini aşılamaq uzun və davamlı bir prosesdir, amma bunun nəticəsi çox dəyərlidir. Aşağıdakı məsləhətləri tətbiq edərək, uşaqlarınızın həyatlarında sağlam məsuliyyət hissi inkişaf etdirə bilər və onları gələcəkdə müstəqil, güclü və məsuliyyətli fərdlər olaraq yetişdirə bilərsiniz. Bu proses, həm də ailə içində daha möhkəm əlaqələr və sağlam bir həyat tərzi qurmağınıza kömək edəcəkdir.

Fidan
Qlobal.net