...Gərək ki, bir neçə gün əvvəl Kremldə Rusiya iqtisadiyyatının vəziyyəti müzakirə olunub. Baş nazir Mişustin Rusiya rəhbəri Putinə hesabat verib ki, iqtisadiyyat daha çox texnoloji və şaxələndirilir və bu, makroiqtisadi sabitliyə müsbət təsir göstərir.
…Rusların real gəlirlərinin 8,4, ÜDM-in isə 4,1 faiz artdığı iddia edilir. Ancaq nədənsə o, inflyasiyanın çılğın tempini qeyd etməyib.
SİA-nın məlumatına görə, Ukrayna Milli Strateji Araşdırmalar İnstitutunun baş məsləhətçisi İvan Us, Kanal 24-də efirdə Mişustinin hesabatını qiymətləndirərkən qeyd edib ki, həqiqətən də 2024-cü ildə Rusiya iqtisadiyyatında artım var, lakin bununla belə detallara diqqət yetirməyə dəyər.…Bəli, Rusiya iqtisadiyyatında artım hərbi-sənaye kompleksi ilə bağlı sahələrdə müşahidə olunub. Müharibə ilə bağlı olmayan sahələrə gəlincə, onlar faktiki olaraq azalma qeydə alıblar.
Xatırladıq ki, Rusiya Mərkəzi Bankı 2023-cü ildəki hesabatında Rusiya iqtisadiyyatının əsas probleminin nə istehlakla, nə də investisiya ilə əlaqəli olmayan mal və xidmətlərin istehsalında artımın baş verməsidir. Rusiyada həqiqətən mövcud olan bütün artım, böyük ölçüdə müharibə odunda yandırılır..? Verilən əlavə ödənişlər isə inflyasiyanı artırır.
…“Hər şey yaxşıdır, yıxılıram”.Maraqlıdır ki, İvan Us bunu Sovet dövründə çəkilmiş məşhur filmindən sitat gətirir.
Və bu ifadənin Rusiya iqtisadiyyatının vəziyyətini çox dəqiq səciyyələndirdiyini, Rusiyada hər şeyin qaydasında olduğu deyilsə də, lakin tənəzzülün baş verdiyini bəyan edir.
Bu gün müxalif Rusiya iqtisadçıları iddia edirlər ki, ölkə iqtisadiyyatına münasibətdə “durğunluq” deyil, “tənəzzül” sözünü işlətmək daha məqsədəuyğundur.
Çünki durğunluq, bizim izah etdiyimiz kimi, ləngimədir, müəyyən proseslər dayandıqda, heç nə böyümür və ya düşmür.
…Rusiya Mərkəzi Bankının məlumatına görə, 2024-cü ilin oktyabrında rubl təklifi 107 trilyon rubl qiymətləndirilirdi, 2025-ci il yanvarın 1-nə isə bu, artıq 117 idi.
Pul çapı sürətlənib, inflyasiyanı da sürətləndirir.
Milli Strateji Tədqiqatlar İnstitutunun baş məsləhətçisi izah edir ki, əgər klassik bazar iqtisadiyyatı olsaydı, bu, yüksək faiz dərəcəsi ilə cilovlana bilərdi.
…Rusiya artıq 2023-cü ilin iyulundan bu faizi təxminən 8 dəfə qaldırıb. İndi bu, 21 faiz təşkil edir, Rusiya bu göstəriciyə görə dünyada 12-ci yerdədir.
Bu cür hərəkətlər bir sadə səbəbdən inflyasiyanı dayandırmır: eyni zamanda Rusiya müharibəyə xərclərini artırır, Ukraynaya qarşı döyüşməyə gedənlərin müqavilələrini ödəmək üçün daim pul çap edir.
Bütün bunlar da inflyasiyanı qəzəbli bir sürətlə sürətləndirir. Us qeyd edib ki, Mərkəzi Bankın istifadə etdiyi bazar üsulları artıq fayda vermir.
Milli Strateji Araşdırmalar İnstitutunun baş məsləhətçisi Rusiya iqtisadiyyatının tənəzzülünün 2025-ci ildə baş verəcəyini proqnozlaşdırıb.
İqtisad elmləri doktoru İqor Lipsits hesab edir ki, Rusiya əhalisi müharibədən varlananlara (rusların 20 faizi) və buna görə yoxsullaşanlara (80 faiz) bölünüb.
O qeyd edib ki, Rusiyanın mülki iqtisadiyyatında tənəzzül var.
Lipsitz əmindir ki, Rusiya artıq Rusiya iqtisadiyyatını 2021-ci il vəziyyətinə qaytara bilməyəcək.
Əli Babayev
