Çin Elmlər Akademiyasının Yunnan Rəsədxanalarının rəhbərlik etdiyi beynəlxalq alimlər qrupu nadir fövqəlnova SN 2014C-nin tədqiqində mühüm addım atıb. Bu qeyri-adi kosmik hadisə gözlənilməz transformasiyaya uğradı və bütün dünya astronomlarının diqqətini çəkib...
Poliqon xəbər verir ki, tədqiqat The Astrophysical Journal (TAJ) elmi jurnalında dərc olunub.
Supernova SN 2014C Yerdən təxminən 40-45 milyon işıq ili uzaqlıqda, Peqas bürcündə yerləşən NGC 7331 qalaktikasında yerləşir. SN 2014C ilkin olaraq onun spektrində hidrogenin olmadığını göstərən Tip Ib supernova kimi təsnif edilib. Lakin sonradan hidrogenlə zəngin Type IIn supernovaya çevrilib.
Bu keçid onu göstərir ki, əcdad ulduz partlamadan əvvəl demək olar ki, bütün xarici hidrogen zərfini tökərək, geridə sıx ulduz ətrafı maddəni (CSM) qoyub.
Alimlər 2,4 metrlik Lijiang teleskopunun məlumatlarından istifadə edərək SN 2014C-nin ən tam erkən müşahidələrini əldə ediblər. Bu məlumatlar fövqəlnovanın CSM ilə qarşılıqlı əlaqəsini ortaya qoyub və bu, ulduz ətrafı maddənin daxili təbəqələrinin quruluşunu anlamaqda boşluqları doldurub.
Tədqiqatçılar radioaktiv parçalanmanı və fövqəlnovanın CSM ilə yavaş qarşılıqlı təsirini nəzərə alan model hazırlayıblar. Bu model SN 2014C-nin işıq əyrisindəki mürəkkəb dəyişiklikləri, eləcə də onun spektral təkamülünü uğurla izah edib.
"Müşahidələrimiz SN 2014C-nin partlamasının ilkin mərhələlərində baş verən fiziki prosesləri aşkara çıxarıb və onun transformasiyasını anlamaq üçün əsas ipuclarını verib", deyə elmi işin müəllifləri qeyd ediblər.
Erkən fotometrik və gec spektral müşahidələr, eləcə də radio və infraqırmızı məlumatlar daxil olmaqla, onillikləri əhatə edən məlumatların təhlili SN 2014C ətrafında CSM-nin qeyri-bərabər paylandığını aşkar edib. Vahid struktur əvəzinə, o, işıq əyrisinə və fövqəlnovanın spektral təkamülünə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edən U formasını əmələ gətirir.
Bu kəşf astronomlara ulduzların partlamadan əvvəl xarici təbəqələrini necə tökdüyünü və bunun sonrakı proseslərə necə təsir etdiyini daha yaxşı anlamağa kömək edir. Tədqiqat həmçinin mürəkkəb kosmik hadisələri öyrənmək üçün uzunmüddətli müşahidələrin vacibliyini vurğulayır.
Poliqon.info
