Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri (HHQ) ölkənin hava məkanının təhlükəsizliyini təmin edən və Silahlı Qüvvələrin əsas qollarından biri olan strateji bir qurumdur. AzPost xəbər verir ki, rəsmi olaraq 14 fevral 1992-ci ildə yaradılan HHQ, müstəqil Azərbaycanın hava müdafiəsini qurmaq və gücləndirmək məqsədini daşıyır.
Azərbaycanın hərbi hava qüvvələrinin tarixi XX əsrin əvvəllərinə gedib çıxır. Hələ 1919-cu ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə hava qüvvələri yaradılmağa başlanmışdı, lakin Cümhuriyyətin süqutu bu prosesin tamamlanmasına imkan vermədi.
Sovet dövründə Azərbaycan SSR ərazisində müxtəlif hərbi hava bazaları fəaliyyət göstərirdi. Müstəqillik qazandıqdan sonra, Azərbaycanın HHQ-nin formalaşdırılması prioritet məsələlərdən biri oldu. 1992-ci ildə Azərbaycan müstəqil hərbi hava qüvvələrinin yaradılması istiqamətində ilk addımları atdı və Sovet ordusundan qalan bəzi təyyarələr, helikopterlər və hava hücumundan müdafiə sistemləri ölkənin müdafiə gücünə daxil edildi.
Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri hava hücumundan müdafiə qüvvələri, taktiki və döyüş aviasiyası, helikopter bölmələri və radar sistemlərindən ibarətdir.
Döyüş Aviasiyası – HHQ-nin əsas hissəsi olan döyüş aviasiyası, ölkənin hava məkanının qorunmasını və yerüstü hədəflərə zərbələr endirilməsini təmin edir. Bu bölməyə MiQ-29, Su-25, L-39 kimi döyüş və təlim təyyarələri daxildir.
Helikopter Qüvvələri – Hərbi əməliyyatlarda, hava dəstəyi və kəşfiyyat missiyalarında istifadə olunur. Azərbaycan HHQ arsenalında Mi-24, Mi-35, Mi-17 kimi müasir helikopterlər var.
Hava Hücumundan Müdafiə Sistemləri – Ölkənin hava məkanını qorumaq üçün müxtəlif raket sistemləri və radarlar yerləşdirilib. Azərbaycan HHQ S-300 PMU-2, Buk, Tor-M2, Peçora-2M və digər hava hücumundan müdafiə kompleksləri ilə təchiz olunub.
Azərbaycan son illərdə HHQ-nin gücləndirilməsi üçün müasir texnologiyalar və yeni nəsil döyüş sistemləri əldə edib. Xüsusilə Türkiyə, İsrail, Pakistan və digər strateji tərəfdaşlarla əməkdaşlıq çərçivəsində yeni aviasiya və müdafiə sistemləri alınır.
Türkiyə ilə əməkdaşlıq – Azərbaycan HHQ, Türkiyənin qabaqcıl hərbi aviasiya sənayesindən yararlanaraq Bayraktar TB2 və Akıncı PUA-larını əldə edib.
İsrail ilə texnoloji tərəfdaşlıq – Azərbaycan İsraildən müxtəlif növ pilotsuz uçuş aparatları (PUA), radar sistemləri və yüksək dəqiqlikli hava hücumundan müdafiə vasitələri əldə edib.
Pakistan və digər dövlətlərlə əlaqələr – Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri Pakistanla hərbi pilotların təlimi və hava döyüş taktikalarının inkişafı sahəsində əməkdaşlıq edir.
Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri Birinci və İkinci Qarabağ müharibələrində mühüm rol oynayıb.
Birinci Qarabağ Müharibəsi (1991-1994) – Müharibənin ilk illərində HHQ yetərincə inkişaf etməmişdi və Sovet dövründən qalan aviasiya texnikası ilə məhdudlaşmışdı.
İkinci Qarabağ Müharibəsi (2020) – 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan HHQ-nin və xüsusilə PUA-ların istifadəsi düşmənin hava müdafiə sistemlərini sıradan çıxarmaqda həlledici rol oynadı. Bayraktar TB2 pilotsuz təyyarələri düşmənin hərbi texnikasını məhv edərək Azərbaycanın qələbəsinə töhfə verdi.
Azərbaycan HHQ daim yenilənir və modernləşir. Yeni nəsil döyüş təyyarələrinin alınması, pilotların beynəlxalq səviyyədə təlim keçməsi və daha güclü hava müdafiə sistemlərinin qurulması ölkənin əsas prioritetlərindəndir.
Bütün bu addımlar Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrini regionun ən güclü hava qüvvələrindən birinə çevirmək istiqamətində atılan mühüm addımlardır. HHQ, ölkənin təhlükəsizliyini qorumaqla yanaşı, müasir döyüş strategiyalarına uyğunlaşaraq gələcəkdə də qüdrətini artıracaq.
