ABŞ-ın konsulluqları bağlana bilər
ABŞ-ın yeni prezidenti Donald Trampın öz səlahiyyətlərinin icrasına başladığı gündən imzaladığı qərarlar qlobal mediada ən önəmli gündəm mövzusuna çevrilib. Qeyd edək ki, Trampın bir sıra iqtisadi-siyasi qərarları, xüsusilə ABŞ-ın dünya ölkələrinə maliyyə yardımını 90 gün ərzində dayandırması, Kanada, Meksika və Aİ-nin üzv ölkələrindən idxal olunan mal və məhsullara yeni taariflər tətbiq etməsi, ABŞ-ın dəniz sularında neft-qaz ehtiyatlarının istismarı ilə bağlı məhdudiyyətlərin aradan qaldırılması, o cümlədən ABŞ-ın Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, BMT-nin İnsan Hüquqları Təşkilatı və qlobal iqlim sazişi - Paris sazişindən çıxması ilə bağlı qərarları ətrafında ciddi fikir mübadilələri aparılır.
NBC kanalı müəyyən mənbələrə istinadən xəbər verib ki, Tramp administrasiyası Dövlət Departamentinin xərclərini azaltmaq üçün ABŞ-ın bəzi ölkələrdə konsulluqlarını bağlaya bilər. Məlumatda bildirilir ki, söhbət Sakit okean adaları, Kanada və Meksikadakı, həmçinin Avropada - xüsusilə Almaniya və Fransadakı konsulluqlardan gedir.
Telekanal qeyd edir ki, Tramp artıq bu təşəbbüslə tanış olub, lakin onun həyata keçirilmə vaxtı ilə bağlı qərar hələ qəbul edilməyib. Dövlət Departamenti isə öz növbəsində konsulluqlardan fəaliyyətləri ilə bağlı məlumat tələb edib.
Trampın 20 yanvar tarixində keçirilən inauqurasiyasından dərhal sonra, milyarder İlon Maskın rəhbərlik etdiyi Hökumətin Səmərəliliyi İdarəsi (DOGE) ABŞ büdcəsinin xərclər bölmələrinin genişmiqyaslı yoxlanışına başlayıb. Ümumilikdə, iş adamı dövlət xərclərini 2 trilyon dollar azaltmağı planlaşdırır.
Maraqlıdır, İlon Maskın prezident Donald Trampa bununla bağlı təklifi hansı iqtisadi amildən irəli gələ bilər? Trampın belə bir qərara imza atacağı təqdirdə bu, ABŞ-ın bölgə siyasətinə nə dərəcədə təsir göstərəcək?
İqtisadi hədəflərə daha çox üstünlük verilir
Məsələ ilə bağlı politoloq Aytən Qurbanova “Yeni Azərbaycan” qəzetinə şərhində qeyd edib ki, Tramp administrasiyasının qlobal strategiyasında iqtisadi hədəflərə daha çox üstünülk verilir. “Məlumdur ki, Donald Tramp və onun komandasının ən önəmli aktoru olan İlon Mask siyasi maraqların iqtisadi hədəflərə tabe etdirilməsi istiqamətində sürətli addımlar atmağı hədəfləyirlər. Əslində Trampın birinci prezidentliyi dönəmi bu istiqamətdə addımların atıla biləcəyi ehtimalını daima gündəmdə saxlamağa icazə verən əsas amil idi. Ona görə də, qəbul edilən ilk qərarlar heç də təəccüb yaratmasa da, kifayət qədər çox sualları cavabsız qoyub. Belə ki, xərcləri azaltmaq üçün qəbul edilən qərarların hər biri böyük müzakirələrə səbəb olub,” - deyə A.Qurbanova bildirib.
Birmənalı qarşılanmayan qərarlar...
Politoloq vurğulayıb ki, ABŞ Dövlət Departamentinin xərclərini azaltmaq üçün bəzi ölkələrdə konsulluqların bağlanmasının mümkünlüyü ilə bağlı məsələ xüsusilə diqqət mərkəzində olan mövzuya çevrilib: “Bu qərar iqtisadi maraqlar kontekstində uğurlu olsa belə, Amerika kimi hegemon dövlətin strateji hədəflərinə ciddi zərbə vura bilər. Xüsusilə konsulluqların bağlanması müzakirə olunan dövlətlərin siyahısına nəzər yetirdikdə, Amerikanın strateji hədəflərində ciddi dəyişikliklərin ola biləcəyi ehtimalı daha çox diqqət cəlb edir”. Ardınca A.Qurbanova vurğulayıb ki, Trampın xarici siyasətdə addımları ABŞ-ın müttəfiqləri üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edəcək. “Bildiyimiz kimi, Qərb periferiyası ABŞ-ın ənənəvi xarici siyasətində “həyati məkan” olaraq dəyərləndirə biləcəyimiz bölgədir. Amma Tramp administrasiyasının ilk sərt bəyanatları və qərarları məhz bu bölgələri hədəf alıb. Əvvəl Meksika və Kanada ilə bağlı sərt bəyanatlar, həmçinin Avropa İttifaqından ixrac edilən polad və alüminiuma gömrük rüsumunun tətbiq olunması ilə bağlı qərarın qəbul edilməsi birmənalı qarşılanmamışdı”.
Növbəti qərar, yoxsa ciddi mesaj...
“İndi isə Kanada, Meksika və Sakit okean adaları ilə yanaşı İttifaqın iki ən önəmli aktoru hesab edilən Almaniya və Fransada konsulluqların bağlanması ilə bağlı müzakirələr ciddi mesaj xarakteri daşıyır. Düşünürəm ki, bütün bu addımlar yeni dünya nizamında qüvvələr balansının dəyişməsi uğrunda qlobal aktorlar arasında gedən ciddi mübarizənin aydın təzahürləridir,” -deyə A.Qurbanova əlavə edib.
Yunis ABDULLAYEV
