Bəzən heç bir səbəb olmadan özümüzü yorğun, həvəssiz və bədbin hiss edirik. Bəzilərimiz üçün bu, qısa müddətli bir hal olsa da, digərləri üçün bu hiss uzunmüddətli depressiyaya çevrilə bilər. İnsanlar niyə depressiyaya meylli olurlar?
Ölkə.az depressiyaya meylliliyin əsas səbəblərini təqdim edir:
1. Genetik amillər: Depressiya ailədən gələ bilərmi?
Bəzi insanlar genetik olaraq depressiyaya daha çox meyllidirlər. Əgər ailədə depressiya keçmişi olan insanlar varsa, bu, beyində serotonin və dopamin kimi hormonların balanssızlığına səbəb ola bilər.
2. Beyin kimyası və hormonlar
Beyindəki neyrotransmitterlər (serotonin, dopamin, noradrenalin) əhval-ruhiyyəni tənzimləyir. Bu maddələrin çatışmazlığı insanı daha depressiv və enerjisiz hiss etdirə bilər. Xüsusilə:
- Serotonin azlığı – narahatlıq və bədbinlik hissini artırır.
- Dopamin çatışmazlığı – motivasiyanın və sevinc hissinin azalmasına səbəb olur.
- Kortizol çoxluğu – stress hormonu olan kortizol yüksək olduqda depressiyaya meyllilik artır.
3. Uşaqlıq travmaları və psixoloji yaralar
Keçmişdə yaşanan ağır hadisələr – valideynlərdən ayrılma, zorakılıq, emosional laqeydlik – beyində travma izləri buraxaraq insanı gələcəkdə depressiyaya daha həssas edə bilər.
4. Xroniki stress və həyat çətinlikləri
Uzunmüddətli stress, iş yerində problemlər, münasibətlərdə gərginlik, maliyyə sıxıntıları – bütün bunlar beynin stressə qarşı müqavimətini zəiflədir və depressiyaya yol aça bilər.
5. Yuxusuzluq və qidalanma
- Yetərsiz yuxu – beyin yorğun olur və emosional stabilliyini itirir.
- Pis qidalanma – B vitaminlərinin, Omega-3 yağlarının və dəmirin çatışmazlığı depressiya riskini artıra bilər.
- Şəkər və fast-food qidalar – qan şəkərinin tez-tez dəyişməsi əhval-ruhiyyəni də qeyri-sabit edə bilər.
6. Sosial tənhalıq və dəstək çatışmazlığı
İnsan sosial varlıqdır və güclü dəstək sistemi olmadıqda, depressiya riski artır. Sevdiklərimizdən uzaq qalmaq və ya anlaşılmadığımızı hiss etmək depressiyanı dərinləşdirə bilər.
7. Dərmanlar və səhiyyə problemləri
Bəzi dərmanlar (antihistaminlər, yüksək təzyiq dərmanları, hormon dərmanları) depressiyaya meylliliyi artıra bilər. Bundan əlavə, qalxanvari vəzin (tiroid) funksiyası pozulduqda və ya B12 vitamini çatışmadıqda da depressiya simptomları yarana bilər.
Nəticə: Depressiyadan qorunmaq mümkündürmü?
Əgər depressiyaya meylli olduğunuzu hiss edirsinizsə, bu addımlar sizə kömək edə bilər:
Fiziki aktivliyi artırmaq – idman təbii antidepresantdır.
Sosial dəstək tapmaq – dostlarla və ailə ilə vaxt keçirmək.
Yuxu rejimini tənzimləmək – 7-9 saat yuxu vacibdir.
Sağlam qidalanma – balanslı pəhriz beynin sağlamlığı üçün önəmlidir.
Stressi idarə etmək – meditasiya, nəfəs məşqləri və hobbilər.
Əgər depressiya uzunmüddətlidirsə, peşəkar dəstək almaqdan çəkinməyin. Unutmayın, depressiya zəiflik deyil – bu, müalicəsi mümkün olan bir haldır.
Səbinə
