Bir məsələ haqqında uzunmüddətli müşahidələrimə əsasən bəzi qeydlərimi bölüşmək istəyirəm. Xüsusən də bu dediklərimin Medianın İnkişafı Agentliyi, Azərbaycan Mətbuat Şurası və bütün baş redaktor həmkarlarımın, eləcə də Azərbaycan Respublikasının Baş Prokurorluğu tərəfindən diqqətə alınmasını xahiş edirəm.
Bəziləri bilərəkdən və bilməyərəkdən Azərbaycan ictimai rəyinə tez-tez belə bir fikir aşılamağa çalışırlar ki, dilimizin adı türkcədir, "Azərbaycan dili" deyilməməlidir, dövlət dilimizin adı da dəyişməlidir.
Bəri başdan deyim ki, bu fikirlərin heç bir elmi əsası yoxdur. Azərbaycan əhalisi 19-cu əsrdə millətləşmə dövrünə qədəm qoyub, 28 may 1918-ci ildə "dövlət milləti" statusu qazanıb. 7 dekabr 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlamentinin açılışı ilə Azərbaycanda etnik dövlətçilik yerini xalq dövlətçiliyinə verib. O gündən başlayaraq xalqlaşma prosesi geniş vüsət alıb və nəticədə indiki rəsmi dövlət dilimiz bütün xalqımızı birləşdirən vasitə olub. Bizim dilimiz Altay dillərinin türk qrupuna mənsub, ancaq həmin ailənin tam müstəqil üzvüdür. Dilimizin qrammatikasının təkmilləşməsi, ərəb-fars sözlərindən, eləcə də Türkiyə türkcəsinin bəzi özəlliklərindən (20 əsrin əvvəllərinin mətbuatına baxın) arındırılaraq püxtləşdirilməsi ötən əsrə aiddir. Bu proses sırf akademik müstəvidə uzun yol keçib. Ötən əsrin sonlarında Azərbaycan yenidən dövlət müstəqilliyini əldə etdi və öz ulus identifikasiyasından doğan bir şəkildə dövlət dilini Azərbaycan dili kimi rəsmiləşdirdi.
Bu rəsmiləşmə AR-nın Konstitusiyasının 21-ci maddəsində əks olunub.
Maddə 21. Dövlət dili
I. Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Azərbaycan Respublikası Azərbaycan dilinin inkişafını təmin edir.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 155-ci maddəsinə görə 21-ci maddə immunitetə malikdir.
Sadə dildə desək, 21-ci maddə ilə bağlı dəyişikliklər və ya onun ləğv edilməsi haqqında haqqında təkliflər referenduma çıxarıla bilməz. Konstitusiya isə ancaq referendumla qəbul olunduğuna görə, dövlət dilimizin "Azərbaycan dili" adlandırılmasından birbaşa və ya dolayı şəkildə imtina edilməsinin hər hansı hüquqi mexanizmi yoxdur. Bu barədə danışanların ya dövlətin konstitusiyasından qandığı qrafa yoxdur, ya da bilərəkdən konstitusiyanı, o cümlədən dövlətimizin əsas atributlarından biri olan dövlət dilini etibarsızlaşdırmağa çalışırlar.
30 sentyabr 2002-ci ildə "Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında" qanun qüvvəyə minib. Qanunun 19-cu maddəsində qanunun pozulmasına görə məsuliyyət nəzərdə tutulur və deyilir.
"Bu Qanun pozan hüquqi, fiziki və vəzifəli şəxslər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyət daşıyırlar".
