Ən ağır allergiya növü...

Ümumdünya Astma ilə Mübarizə Günüdür

Y.SAHİB

Dünyada astma və digər allergik xəstəliklərdən əziyyət çəkənlərin sayı hər gün artmaqdadır. Bunlardan biri olan astma uşaqlarda ən çox rast gəlinən xroniki xəstəliklərdən biridir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatına görə, dünyada 360 milyon insanın astma xəstəliyindən əziyyət çəkdiyi və dünyada hər il 400 mindən çox insanın astma xəstəliyindən öldüyü təxmin edilir.

Astma geniş yayılmış bir xəstəlik olduğu üçün maarifləndirmə məqsədi ilə hər il may ayının ilk həftəsində Ümumdünya Astma ilə Mübarizə Günü kimi qeyd edilir. GARD (Xroniki Tənəffüs Xəstəliklərinə Qarşı Qlobal Alyans) çərçivəsində hər il ictimaiyyət və səhiyyə işçiləri üçün təlim və maarifləndirmə toplantıları təşkil edilir.

Astmanın əlamətləri hansılardır?

Astma uzun müddətli bir ağciyər xəstəliyidir. Astmatik xəstələrdə tənəffüs yolları həssasdır və müəyyən hərəkətverici təsirə məruz qaldıqda iltihablanır, daralır və nəfəsalmada çətinlik yaşanır. Astma adətən uşaqlıq yaşlarında başlayır, ancaq hər hansı bir yaşda astmanın inkişaf etməsi də mümkündür. Xəstəliyin yaranma səbəbləri tam aydın deyil, ancaq bilindiyi kimi, ekoloji və genetik amillər insanlarda astmanın inkişafında böyük rol oynayır. Astmanın başlanğıcı və əlamətləri insandan insana görə dəyişir.

Xəstəliyin müalicəsi...

Astma erkən mərhələdə, başqa sözlə, ağciyərlərə qalıcı ziyan vurmadan asanlıqla idarə oluna bilən bir xəstəlikdir. Xəstəliyi tamamilə müalicə etmək mümkün olmasa da, astma tutmalarını azaltmaq və ya tamamilə aradan qaldırmaq üçün müalicə üsulları mövcuddur. Bu müalicə növləri insanın yaşına, müalicəyə verdiyi reaksiyaya və yaşanan astmanın şiddətinə görə fərqlənə bilər.

Ağciyərlərə qalıcı ziyan vurula bilər

Bronxial genişlənmə bronxodilatator dərmanlarla təmin edilərkən, antiinflamatuar dərmanlarla hücumların sayını azaltmaq məqsədi daşıyır. Dayanıqlı hallarda bioloji agentlərdən istifadə edilə bilər. Astma dərmanlarını həkim tərəfindən təyin olunan dozada və vaxtda istifadə etmək son dərəcə vacibdir. İnhalyasiya edilən dərmanların istifadəsi zamanı tam nəfəs almaq və nəfəsi bir müddət saxlamaq lazımdır. Yenidən istifadə etməzdən əvvəl ağciyərlərdəki hava tamamilə boşaldılmalıdır.

Astma ağciyərlərə qalıcı ziyan vura bilən mühüm bir sağlamlıq problemidir. Xəstəlik zəiflik, stress, narahatlıq, depressiya, öyrənmə problemləri, pnevmoniya, tənəffüs çatışmazlığı, ağciyərin qismən və ya tam çökməsi kimi ağırlaşmalara səbəb ola bilər.

Xəstəliyi nəzarətdə saxlamaq üçün nə etməli?

Astma nəzarətini çətinləşdirən bir sıra amillər var ki, onlar dərmanlardan düzgün və müntəzəm istifadə etməmək, yoluxucu infeksiyalar, allergenlər, siqaret tüstüsü və kimyəvi maddələr kimi qıcıqlandırıcılara məruz qalmaqdır. Araşdırmalar göstərib ki, xəstələrin dərmanlarını həkiminin tövsiyə etdiyi kimi qəbul etməsi, siqareti tərgitməsi, kök xəstələrin arıqlaması, sağlam və balanslı qidalanma, nizamlı olaraq idmanla məşğul olunması, nəfəs aldığı havanın təmiz tutulması astmaya nəzarəti asanlaşdırır.