AİB COP29-a hazırlıq üçün Azərbaycana texniki yardım paketini təsdiqlədi - Yevgeni Jukov (Özəl müsahibə) (FOTO)

Tbilisi. Trend:

Asiya İnkişaf Bankı (AİB) COP29-a hazırlıq məqsədilə Azərbaycanatexniki yardım paketini təsdiqləyib.

Bunu AİB-in Mərkəzi və Qərbi Asiya üzrə baş direktoru YevgeniJukov Bankın Tbilisidə keçirilən illik toplantısı çərçivəsindəTrend-ə özəlmüsahibəsində deyib.

O qeyd edib ki, bu il AİB və Azərbaycan üçün xüsusi ildir, çünkibu il Azərbaycanın 1999-cu ildə Asiya İnkişaf Bankına daxilolmasının 25 illiyi tamam olur:

"Bundan əlavə, bu il biz 2024-cü ildən 2028-ci ilə qədər növbətibeş ili əhatə edəcək və AİB ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlıqsahələrini müəyyənləşdirəcək yeni ölkə tərəfdaşlığı strategiyamızıhazırlayırıq. Bu ilin noyabrında Bakıda keçiriləcək COP29-a evsahibliyi etmək üçün Azərbaycanın seçilməsindən çox məmnunuq. Bubarədə ötən ilin dekabrında elan veriləndə AİB prezidenti Prezidentİlham Əliyevə təbrik məktubu göndərib və Azərbaycan hökumətinə AİBdəstəyini təklif edib".

AİB-in baş direktoru xatırladıb ki, təxminən üç həftə əvvəlAİB-in iqlim dəyişikliyi məsələləri ilə məşğul olan həmkarları iləbirlikdə bu sahədə mümkün əməkdaşlığın konkret sahələrini müzakirəetmək üçün Bakıya səfər etmək imkanı əldə edib.

"AİB-in idarəedicisi olan Azərbaycanın maliyyə naziri SamirŞərifov ilə bu məsələni müzakirə etmək imkanımız oldu və COP29-untəyin edilən prezidenti, ətraf mühit naziri Muxtar Babayevləməhsuldar görüşümüz oldu.

O vaxtdan bəri biz ölkəyə COP ilə bağlı danışıqlar aparmaq vətədbirə ev sahibliyi etmək üçün potensialın yaradılmasına köməkedəcək texniki yardım paketini artıq təsdiq etmişik. Bu, COP-ahazırlıqda ölkəyə bir növ yardımdır. Əlbəttə ki, biz əməkdaşlığınhər hansı digər sahələrini müzakirə etməkdən məmnun olarıq”, - deyəAİB-in baş direktoru əlavə edib.

Azərbaycanın "yaşıl" gündəliyinə dəstək

"Biz, həmçinin Azərbaycanın iqlim dəyişikliyi gündəminə ciddiyanaşdığını dünyaya nümayiş etdirmək üçün ölkəyə daha çox yaşılenerji layihələrinin hazırlanmasına və həyata keçirilməsinə köməkedirik. İki il əvvəl AİB Qafqazda ən böyük günəş elektrikstansiyasına sərmayə qoyub. Bu, "Masdar" şirkətinin Ələtdəki 230meqavatlıq elektrik stansiyasıdır, mənim də baş çəkmək şansım oldu.Bu, çox müasir elektrik stansiyasıdır və hökumətin 2030-cu ilədək“strategiya 30”u həyata keçirmək istəyini yerinə yetirmək üçün biraddımdır, və bu o deməkdir ki, bu ilə qədər ölkə bütün enerjinin 30faizini bərpa olunan mənbələrdən istehsal edə bilməlidir", - deyə obildirib.

Y.Jukov qeyd edib ki, AİB Azərbaycanla, eləcə də özəl sektorlagünəş enerjisi layihələrinə investisiya yatırmaq üçün gələcəkimkanları müzakirə edir:

"Ümid edirəm ki, bu ilin sonrakı vaxtlarında bu məsələ ilə bağlıdaha konkret açıqlamalar verəcəyik. Amma ümumilikdə, biz ölkə ilədəniz külək enerjisi layihələrinə sərmayə qoymaq imkanlarınımüzakirə edirik. Bundan əlavə, biz üzən günəş elektrik stansiyasılayihəsini sınaqdan keçiririk. Bizim 100 kVt gücündə kiçik birlayihəmiz var, hazırda Bakıdakı göllərdən birində həyata keçirilir.Gəlin görək, işləyirmi, daha çox işləyə bilərikmi?".

Jukov əlavə edib ki, AİB, həmçinin Azərbaycan hökuməti ilənəqliyyat sektorunun dekarbondan təmizlənməsi istiqamətindəişləyir:

"Məsələn, bizim hazırkı layihəmiz var və biz Şimal-Cənub dəmiryolu layihəsinin hissələrinin elektrikləşdirilməsinə əlavə yardımgöstərəcəyik. Gələcəkdə belə layihələr üzərində işləməyə məmnunolarıq".

AİB-in baş direktoru qeyd edib ki, bank regional əməkdaşlığıngüclü tərəfdarıdır, çünki o, yəqin ki, nizamnaməsinə daxil edilmişregional əməkdaşlığı olan bir neçə çoxtərəfli inkişaf banklarındanbiridir:

"Mərkəzi Asiya və Qafqazda biz 2000-ci illərin əvvəllərindəMərkəzi Asiya Regional İqtisadi Əməkdaşlıq Proqramını (CAREC)yaratdıq. O vaxtdan bəri regional əməkdaşlığa, o cümlədən əlaqəyəqoyulan ümumi investisiya 50 milyard dolları ötüb. Təbii ki,Azərbaycandan Gürcüstana, Qara dənizdən Rumıniyaya və Avropaİttifaqının qalan hissəsinə uzanan Qara dəniz kabel layihəsiüzərində araşdırmalar davam edir. Hazırda texniki-iqtisadiəsaslandırma aparılır. Ümid edirik ki, bu ilin ortasına və yasonuna qədər onu ilkin olaraq tamamlayacağıq. Tədqiqat layihəninhəyata keçirilməsinin mümkün olduğunu göstərsə, biz iştiraketməkdən məmnun olarıq. Bu, çox irimiqyaslı layihədir və həyatakeçirilsə, hesab edirəm ki, bir çox beynəlxalq maliyyə institutlarıbu layihədə iştirak edə biləcəklər. Bundan əlavə, bir neçə günəvvəl Daşkənddə Özbəkistan, Qazaxıstan və Azərbaycan hökumətləriXəzər dənizindən keçməklə, Özbəkistandan Qazaxıstana və Azərbaycana"yaşıl” enerji dəhlizi yol ilə gedən mümkün sualtı kabel xəttilayihəsinə dair ilkin anlaşma memorandumu imzalayıblar. Özbəkistanölkənin qərb bölgələrində bərpa olunan enerji, günəş və küləkistehsalına kifayət qədər sərmayə qoyur, halbuki iqtisadi bazanınböyük hissəsi faktiki olaraq Özbəkistanın şərqində yerləşir.Düşünürük ki, bu layihələr daha sonra bu təklif olunan yaşıl dəhlizvasitəsilə təmin oluna bilən yaşıl enerji istehsal etməkpotensialına malikdir. Amma hesab edirik ki, bunun üçün böyükinvestisiyalar tələb olunacaq".

Y.Jukov qeyd edib ki, Azərbaycan 1999-cu ildə AİB-ə üzv olduqdansonra bank ümumilikdə 4,2 milyard dollarlıq yardım paketi təqdimedib:

"Lakin bunun çoxu hazırda dövlət sektorunun payında düşür. Özəlsektorun payına düşən məbləğ isə cəmi 50 milyon dollara yaxındır.Bu vacib kredit məbləğidir. Məsələn, iki il əvvəl etdiyimiz və 230meqavatlıq günəş elektrik stansiyasının tikintisinə kömək etdiyimiz21 milyon dollarlıq layihə çox səmərəlidir. Amma Azərbaycan kimiyüksək orta gəlirli ölkə olan bir ölkədə biz AİB tərəfindən digərtərəfdaşlarla, lakin dövlət zəmanəti olmadan özəl sektora birbaşainvestisiyalar üçün daha çox imkanlar görürük, və bu o deməkdir ki,dövlət borcunu artırmayacağıq. Digər cəhət ondan ibarətdir ki, birçox insanlar COP29-u maliyyə COP-u adlandırırlar. Buna görə də bizhökumət və digər beynəlxalq maliyyə institutları ilə iqlimdəyişikliyini həll etmək üçün daha innovativ yollar hazırlamaqdaçox maraqlıyıq ki, bu da çox əhəmiyyətli investisiya tələbedir".

Yeni ölkə strategiyasının təfərrüatları

"Biz ölkə ilə yeni tərəfdaşlıq strategiyası hazırlayırıq. Ammademəliyəm ki, bu strategiyanın əsas gündəliyi iqlim dəyişikliyinintəsirləri ilə mübarizə və Azərbaycana iqtisadiyyatınkarbonsizləşdirilməsinə və bərpa olunan enerji mənbələrinin payınınartırılmasına kömək etmək olacaq. Beləliklə, hansı sektorlardaişləməyimizdən asılı olmayaraq, bu, təkcə Azərbaycanda deyil, bütünAsiya-Sakit okean regionunda AİB üçün hərtərəfli gündəmdir.Ümumilikdə AİB bu proqrama 2030-cu ilə qədər 100 milyard dollarsərmayə qoymağı öhdəsinə götürüb", - deyə o bildirib.

Nəqliyyat sektoru

"Amma sektorlara nəzər salsanız, biz həm də daşımalarla bağlıdaha çox işləmək, Azərbaycan Dəmir Yolları ilə əməkdaşlığımızıgenişləndirməkdə davam etmək istəyirik, çünki bütün şəbəkəninbərpası üçün çoxlu yarımçıq qalan vəzifələr var", - deyə Y.Jukovbildirib.

O qeyd edib ki, AİB Azərbaycan və Ermənistan arasında uğurludanışıqlara da ümid edir, çünki sülh sazişi əldə edildikdən sonrabu, ölkəyə əlavə nəqliyyat dəhlizinin açılmasına, Azərbaycanı vəregionu dünya ilə daha yaxşı əlaqələndirməyə imkan verəcək:

"Azərbaycanın cənub hissəsindən Ermənistan ərazisindən Naxçıvanaqədər uzanan kifayət qədər köhnə dəmir yolu var. Ona görə də sülhsazişi və digər razılaşmalar əldə olunarsa, biz bu şəbəkəninbərpasına sərmayə qoymağa çox şad olarıq, lakin təbii ki,Azərbaycan hökumətinin prioritet qərarlarına uyğun olaraq".

Təhsil sahəsində əməkdaşlıq

"Üzərində çalışacağımız digər sahə təhsildir. Biz bir müddətdirki, hökumətlə Azərbaycanda texniki təhsilin təkmilləşdirilməsiimkanlarını müzakirə edirdik, çünki siz 21-ci əsrin sonuna qədərgənc işçi qüvvənizin ixtisasını artırmalısınız. Ümid edirik ki, busahəyə investisiyalar təqdim edəcəyik. Nə qədər tez bir o qədəryaxşıdır. Ümumilikdə, daha əvvəl vurğuladığım kimi, biz yəqin ki,diqqətimizi dövlət sektoru investisiyaları ilə özəl sektorinvestisiyaları arasında balanslaşdırmaya bir az daha dəyişməyəbaxacağıq", - deyə o sonda bildirib.