DARÇIN VƏ ONUN İNSAN ORQANİZMİNƏ FAYDALARI

Darçının insan orqanizmində müalicəvi əhemiyyəti faydaları və ziyanı.

Orta əsr müəllifi Süleyman əfəndi yazır ki, darçın insan üçün ən xeyirli olan ədviyalardan biridir. O , bir çox müalicəvi təsirlərə malikdir. Məsələn, bədəndən ziyanlı maddələri xaric edir. Lakin onun müalicəvi təsirləri bununla bitmir. Yerində və lazım olan miqdarda istifadə olunan darçın beyin, ürək və qaraciyər üçün faydalıdır. O demək olar ki, bütün daxili orqanlara qüvvət verir.

Darçının müxtəlif xəstəlikləri sağaltmaq qabiliyyətindən orta əsrin başqa müəllifləridə söz açır. Məsələn, 14-cü əsrdə Azərbaycanda, İranda və başqa şərq ölkələrində məşhur olmuş Zeynaləddin Əttar adlı əczaçı darçını tərifləmək üçün söz tapmır. O yazır ki, darçın göz üçün xeyirlidir, soyuqdəymələri sağaldır, sidikqovucu təsirə malikdir, ürəyin bərkdən döyünməsinin qarşısını alır.

Məhəmməd Mömin də darçın haqqında bir çox əsərlərindəgeniş məlumatlar yazmışdır. O, yuxarıdakılardan savayı yazır ki, darçın sinir sistemi xəstəliklərinə qarşı da xeyirlidir. Başqa ədviyyə və dərmanlarla yanaşı , o qəm-qüssəni, depressiyanı, melanxoliyanı azaldır , insanın beyninin cövhərinə qüvvət verir. Ona görədə onu şənləndirən, əhval-ruhiyəni qaldıran, qəm qüssəni dəf edən dərman kimi işlədirdilər. Əlbəttə, bunun üçün darçını bir dəfə yemək kifayət deyil. Uzun müddət həkimin təyin etdiyi müalicə və pəhrizə riayət etmək lazımdır. Bununla yanaşı darçını öskürəyə və səsin tutulmasına qarşı işlədirdilər. O bəlğəmi qovur, sinəni təmizləyir və soyuqdəyməyə düçar olmuş xəstənin halını bir qədər düzəldir.

Məhəmməd Hüseyn Xan yazır ki,darçın qara ciyərdəolan keçilməzlikləri açır və mədə üçün faydalıdır. Onu irinli yaraların sağalması üçündə istifadə edirdilər. Orta əsr müəllifləri qeyd edir ki, darçın ağrını kəsmək qabiliyyətinə də malikdir. Məsələn onu soyuqdəymədən baş vermiş baş ağrılarına qarşı istifadə edirdilər. Xəstənin başına və gicgahlarına bir qədər darçın sürtürdulər. Yazılanlara görə bu çox təsirli üsuldur və başağrısını tezliklə aradan qaldırır.

Azərbaycan milli mətbəxini darçınsız təsəvvür etmək mümkün deyil. Onu müxtəlif yeməklərə gözəl tam verən və insanda iştah oyadan ədviyyat kimi işlədirlər. 

Qeyd: Bütün bunlarla yanaşı orta əsr müəllifləri qeyd edirlər ki, darçın çox yeyilərsə bir sıra xəstəliklərə gətirib çıxara bilər. Ona görə də gün ərzində bir dirhəm (3.2 qram) dan artıq qəbul etmək məsləhət görülmür.

• Sağlamlıq
• 10 May 2024