“Bankadakı birələr” təcrübəsi davranışın şərtlənməsi və onun geniş təsirləri haqqında maraqlı bir elmi nümunədir. Birələr bir qaba yerləşdirilib, qapaqla örtülür. Onlar əvvəlcə tullanaraq qapağa dəfələrlə toxunurlar.
Zaman keçdikcə isə qapağa dəyməmək üçün tullanma hündürlüyünü azaldırlar. Maraqlıdır ki, qapaq çıxarıldıqdan sonra belə, birələr yenə də həmin məhdud hündürlükdə tullanmağa davam edirlər və qabdan çıxa bilmirlər.
Bu hadisə ətraf mühitin məhdudiyyətlərinin davranışa təsirini vurğulayır. Bu, öyrənilmiş acizlik prinsipini əks etdirir: canlılar, hətta məhdudiyyətlər aradan qalxsa belə, adaptiv olaraq hərəkətlərini əvvəlki məhdudiyyətlərə uyğunlaşdırırlar.
“Bankadakı birələr” anlayışı insan davranışını izah etmək üçün metafora olaraq tez-tez istifadə edilir. Bu, özümüzə qoyduğumuz məhdudiyyətləri aşmağın və zehni maneələri aradan qaldırmağın əhəmiyyətini vurğulayır.
Neandertal
visiontv.az
