Xəbər verdiyimiz kimi, yanvarın sonundan etibarən Santorini və Egey dənizindəki ətraf adalar "zəlzələ dalğası"na məruz qalıb. Dalğalar tədricən çoxsaylı çox zəif və əsasən hiss olunmayan təkanlarla başlayıb.
Sfera.az bildirir ki, fevral ayında alimlər zəlzələlərin güclənməsi və tez-tez olması ilə seysmik aktivliyin artdığını müşahidə ediblər.
Santorinidə həftələr ərzində minlərlə zəlzələ qeydə alınıb.
Adada gün ərzində bir neçə dəfə zəlzələlər baş verdiyi üçün yerli hakimiyyət fövqəladə vəziyyət elan edib.
ZÉ™lzÉ™lÉ™lÉ™r adanı gündÉ™ bir dÉ™fÉ™, bÉ™zÉ™n bir neçə dÉ™qiqÉ™ ara ilÉ™ silkÉ™lÉ™yir. “ZÉ™lzÉ™lÉ™ sürüsü”nün Egey dÉ™nizindÉ™ki digÉ™r yaxın adalara da tÉ™sir etdiyi mÉ™lumdur. AlimlÉ™r son iki hÉ™ftÉ™ É™rzindÉ™ bir neçə min zÉ™lzÉ™lÉ™nin qeydÉ™ alındığını qeyd ediblÉ™r. GündÉ™ tÉ™xminÉ™n 30 dan çox 4.0 bal gücündÉ™ zÉ™lzÉ™lÉ™ qeydÉ™ alınır. TÉ™kanların É™ksÉ™riyyÉ™ti 10 km-dÉ™n az dÉ™rinlikdÉ™, yerli adalarda yaÅŸayan insanlar tÉ™rÉ™findÉ™n hiss oluna bilÉ™cÉ™k qÉ™dÉ™r güclüdür.
Müşahidələr göstərir ki, daha böyük zəlzələlər adanın sahil qayaları boyunca qayaların uçmasına, eləcə də həssas binalara cüzi ziyan vurmasına səbəb olub. Qeyd edək ki, 5,1 bal gücündə ən güclü zəlzələ fevralın 6-da baş verib və 240 kilometrdən çox məsafədə yerləşən Afina, Krit və Türkiyənin bəzi bölgələrində hiss olunub.
Qeyd edək ki, Santorini məşhur turizm məkanıdır, lakin ada indi tamamilə boşdur. Son bir həftədə 11 minə yaxın turist və yerli sakin adanı tərk edib, onların çoxu seysmik aktivliyin vulkan püskürməsinin xəbərçisi ola biləcəyindən ehtiyat edir.
Tədqiqatçılar isə qeyd edirlər ki, region zəlzələlərə meyillidir və əslində dünyanın ən seysmik aktiv bölgələrindən biridir. Hazırda seysmik aktivlik Santorinidən təxminən 30 km şimal-şərqdə yerləşən Andros adası yaxınlığında baş verir. Bölgə Afrika tektonik plitəsinin Avrasiya plitəsi altında yavaş-yavaş sürüşdüyü "Yelin subduksiya zonası"nın vulkanik qövsü daxilində yerləşir. Bölgədə vulkanlar və çatlar kimi tanınan çoxsaylı zəif zonalar da var.
Santorini özü su basmış kalderadır, yəni krater son 180.000 il ərzində vulkanik fəaliyyət nəticəsində əmələ gəlib və sonuncu püskürmə 1950-ci illərdə qeydə alınıb. Zəlzələlər vulkanik fəaliyyətlə, xüsusən də yerin altındakı maqmanın hərəkəti ilə əlaqələndirilir.
Tədqiqatlar artıq göstərir ki, zəlzələ ardıcıllığı əslində Santorini altında yerləşmir. Bundan əlavə, alimlər mövcud seysmik aktivliyin başqa bir Santorini püskürməsinin xəbərçisi olduğunu göstərən heç bir dəyişiklik tapmayıblar. Eyni zamanda, alimlər qeyd edirlər ki, zəlzələlər Santorini ilə qonşu Amorgos adası arasında yerləşən qırılmalarla üst-üstə düşür.
Yaxınlıqdakı qırılmaların əvvəllər də zəlzələlərə səbəb olduğu məlumdur. Məsələn, 1956-cı ildə burada baş verən 7,8 bal gücündə zəlzələ dağıdıcı sunamiyə səbəb olub və tezliklə 7,2 bal gücündə afterşok baş verib. Zəlzələ və sunami nəticəsində 53-dən çox insan həlak olub, yüzlərlə insan yaralanıb.
TÉ™dqiqatçılar heç bir proqnoz vermirlÉ™r, lakin onlar hesab edirlÉ™r ki, çox az -5% ehtimal da olsa, daha böyük zÉ™lzÉ™lÉ™ hÉ™lÉ™ dÉ™ baÅŸ verÉ™ bilÉ™r. “ZÉ™lzÉ™lÉ™ sürülÉ™ri”nÉ™ adÉ™tÉ™n kiçik maqnitudalı zÉ™lzÉ™lÉ™lÉ™r daxil olsa da, onlar bir neçə gündÉ™n bir neçə hÉ™ftÉ™yÉ™ qÉ™dÉ™r vÉ™ ya aylarla davam edÉ™ bilÉ™r. HÉ™tta yavaÅŸlaya vÉ™ sonra yenidÉ™n güclÉ™nÉ™, yerin ara-sıra silkÉ™lÉ™nmÉ™si ilÉ™ yerli sakinlÉ™ri qorxuda bilÉ™r.
Aysel
