01 yanvar 2025-ci il tarixinə daxili dövlət borcu 18 milyard 659,7 milyon manat və ya 2024-cü il üzrə 126 milyard 337 milyon manat məbləğində olan ÜDM-in 14,8 faizini təşkil etmişdir. Daxili dövlət borcu 2024-cü ilin əvvəli ilə müqayisədə 2 milyard 793,3 milyon manat artmışdır.
Marja.az Maliyyə Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, daxili dövlət borcunun artmasının əsas səbəbi Strategiyaya uyğun olaraq ölkədəki qiymətli kağızlar bazarının inkişafının dəstəklənməsi, habelə xarici dövlət borcunun ümumi dövlət borcundakı xüsusi çəkisinin mərhələli şəkildə azaldılması və daxili borcla əvəzləşdirilməsi, habelə daxili maliyyə bazarında dövlət istiqrazlarının yerləşdirilməsi hesabına dövlət büdcəsi kəsirinin bağlanmasına vəsaitin yönəldilməsi olmuşdur.
Borcun strukturu
01 yanvar 2025-ci il tarixinə daxili dövlət borcunun 9 milyard 506 milyon manatı dövriyyədə olan dövlət qiymətli kağızlarının, 9.153,7 milyon manatı isə hökumətin üzərinə götürdüyü dövlət zəmanətli öhdəliklərinin payına düşür
Dövriyyədə olan dövlət qiymətli kağızlarının həcmi Strategiyaya uyğun olaraq daxili maliyyə bazarının inkişafının dəstəklənməsi məqsədilə, habelə xarici dövlət borcunun daxili dövlət borcu ilə əvəzlənməsi çərçivəsində 2018-ci il ilə müqayisədə dövriyyədə olan dövlət qiymətli kağızlarının həcmi təqribən 9 dəfə artaraq 9 milyard 506,0 milyon manata çatmışdır.
Dövriyyədə olan dövlət qiymətli kağızlarının ödəmə müddəti üzrə bölgüsü
Hesabat tarixinə dövriyyədə olan 9 milyard 506 milyon manat məbləğində dövlət qiymətli kağızlarının 17,5 faizi 1 illik, 72,4 faizi 2 və 3 illik, 10,1 faizi isə 5 il və daha artıq müddətli qiymətli kağızlarının payına düşür.
01 yanvar 2025-ci il tarixinə dövriyyədə olan dövlət istiqrazları üzrə Orta Ödəmə Müddəti (OÖM) 1,47 təşkil etmişdir. Daxili maliyyə bazarında mövcud tələbatın əsasən qısamüddətli (3 ilədək) dövlət istiqrazlarında cəmlənməsi, daha uzun müddətə (5-7 illik) malik dövlət istiqrazlarına isə marağın olmaması dövlət istiqrazları üzrə OÖM-nin son illər ərzində aşağı düşməsinə səbəb olmuşdur.
Emissiya olunan dövlət istiqrazlarının orta gəlirlilik dərəcəsi üzrə dinamikası
Daxili bazarda likvidliyin əhəmiyyətli dərəcədə daralması xəzinə istiqrazlarına yönəldilə biləcək pul kütləsini məhdudlaşdırmış və dövlət istiqrazlarına olan tələbatın azalması ilə yanaşı müvafiq olaraq dövlət istiqrazları üzrə gəlirlilik dərəcələrinin artmasına səbəb olmuşdur. Aşağıdakı qrafikdə dövlət istiqrazlarının illər üzrə orta gəlirlilik dərəcəsinin dinamikası əks olunmuşdur. Bununla yanaşı, Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının uçot faiz dərəcəsi istinad olaraq göstərilmişdir.
Dövlət istiqrazları üzrə ödənişlər 2024-cü il ərzində daxili maliyyə bazarında dövlət istiqrazlarının yerləşdirilməsindən əldə olunan vəsait hesabına əvvəlki illərdə buraxılmış dövlət istiqrazları üzrə vaxtı çatmış 1 milyard 888,7 milyon manat məbləğində əsas borc ödənişləri investorlara geri qaytarılmış, dövlət büdcəsinin borca xidmət xərcləri hesabına isə 170,3 milyon manat məbləğində faiz və diskont ödənişləri həyata keçirilmişdir. Qeyd olunanlarla yanaşı, 2024-cü il ərzində “Dövlət borcu haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu”nun 7.1-ci maddəsinə uyğun olaraq daxili dövlət borcu üzrə 230,7 milyon manat məbləğində faiz və diskont ödənişləri “Dövlət borcu və zəmanəti üzrə öhdəliklərin Təminat Fondu”nun vəsaiti hesabına yerinə yetirilmişdir.
