Osaka Universitetinin alimləri iki xüsusi zülal - TEX38 və ZDHHC19 arasında qarşılıqlı əlaqənin pozulmasının kişilərdə anormal sperma inkişafına və sonsuzluğa səbəb olduğunu aşkar ediblər.
HİT.az xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri PNAS-da (Proceedings of the National Academy of Sciences) dərc edilib.
Sperma əmələ gəlməsi, nüvənin kiçilməsi, quyruğun əmələ gəlməsi və sperma başındakı dəyişikliklər kimi hüceyrədə bir çox struktur dəyişiklikləri ehtiva edən mürəkkəb bir prosesdir. Bu prosesin istənilən mərhələsinin pozulması funksional olmayan sperma əmələ gəlməsinə və kişi sonsuzluğuna səbəb ola bilər.
Spermatogenezin molekulyar mexanizmlərini daha yaxşı başa düşmək üçün alimlər TEX38 zülalına (əsasən testislərdə rast gəlinir) diqqət yetiriblər. Bu zülalın aktivliyi pozulmuş siçanlarda bu heyvanların sperma başları mayalanmanın qarşısını alaraq anormal bir forma alıb.
Daha sonra elm adamları TEX38 ifadəsinin pozulmasının niyə bu təsirlərə səbəb olduğunu araşdırıblar. Məlum olub ki, TEX38 başqa bir protein ZDHHC19 ilə qarşılıqlı əlaqədə olur. ZDHHC19, S-palmitoilasiya adlanan prosesdə zülallara lipidlər əlavə edən bir fermentdir.
Xüsusilə, ZDHHC19 sperma inkişafında əsas rol oynayan ARRDC5 proteininin S-palmitoilasiyasına vasitəçilik edir. ZDHHC19-un olmaması ilə bu proses pozulduqda, spermatozoidlər deformasiyaya uğrayır - onların başları artıq sitoplazmadan təmizlənmir, bu da normal morfologiyaya və funksionallığa mane olur.
Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, hər iki proteinin (TEX38 və ya ZDHHC19) silinməsi eyni sperma deformasiyaları ilə nəticələnir. Alimlərin fikrincə, bu müşahidə zülalların lipid modifikasiyası prosesinə mane ola bilən, spermanın inkişafını pozan və məhsuldarlığı azaldan kişi kontraseptivlərinin inkişafı üçün yeni imkanlar açır.
Samir
