Nevroz və psixoz müalicəyə fərqli yanaşmalar tələb edən fərqli psixinevroloji vəziyyətlərdir.
“Medicina” xəbər verir ki, insanlar nevroz və psixoz hallarını bir qəbul edirlər, lakin eyni şey deyillər. Nevroz diskomfort yaratsa da, adətən reallıqla əlaqəni pozmur, asanlıqla düzəldilir və müalicə olunur Psixoz, əksinə, təcili tibbi müdaxilə tələb edən ciddi bir vəziyyətdir.
Psixiatr həkim Mixail Kaştanov bu barədə danışıb.
Nevroz (və ya nevrotik pozğunluq) uzun müddət davam edən stress, daxili münaqişələr və ya həddindən artıq emosional gərginlik nəticəsində yaranan psixi pozğunluqlar qrupudur.
Nevrozda insan öz vəziyyətinə tənqidi münasibət saxlayır və reallığın qavranılmasında pozuntular olmur.
Nevrozun əsas əlamətləri:
Narahatlıq, əsəbilik, emosional qeyri-sabitlik;
Obsessif düşüncələr və ya hərəkətlər: obsesyonlar və məcburiyyətlər;
Somatik simptomlar: baş ağrısı, sürətli ürək döyüntüsü, tərləmə;
Yuxu pozğunluqları: yuxusuzluq və ya əksinə, həddindən artıq yuxululuq;
Diqqət, yaddaşın zəifləməsi
Nevrozun səbəbləri:
Xroniki stress (işdə, ailədə, münasibətlərdə);
Daxili münaqişələr (məsələn, istəklər və əxlaqi prinsiplər arasında);
Uşaqlıqda psixoloji travma;
Həddindən artıq işləmək və istirahət olmaması;
Bu xəstəliklərdə genetik meyl də var.
Bu meyl bir insanın narahatlıq, panik atak və ya fobiya kimi vəziyyətlərin inkişaf riskini artıran irsi xüsusiyyətlərə sahib olması deməkdir. Bu, sinir sisteminin fəaliyyətinə təsir edən müəyyən genlərin ötürülməsi, neyrotransmitterlərin (məsələn, serotonin) istehsalına və stresə reaksiyaya bağlıdır.
Psixoz nədir?
Psixoz, insanın reallıqla əlaqəni itirdiyi ağır psixi pozğunluqdur. Psixozlar halüsinasiyalar, hezeyanlar və düşüncə və davranışda ciddi pozuntularla müşayiət olunur. Nevrozdan fərqli olaraq, psixozla insan reallıq qavrayışının təhrif edildiyini dərk etmir.
Psixozun əsas əlamətləri:
Halüsinasiyalar: eşitmə, vizual, toxunma);
Xəyalpərəst fikirlər: məsələn, təqib və ya aldatmalar;
Mütəşəkkil olmayan düşüncə və nitq;
Uyğun olmayan davranış: təcavüz, təcrid, qəribə hərəkətlər;
Emosional qeyri-sabitlik: əhvalın qəfil dəyişməsi.
Psixozun səbəbləri:
Genetik meyl: irsi şizofreniya və ya bipolyar pozğunluq;
Beyin xəsarətləri;
Alkoqol, narkotik istifadəsi;
Ağır infeksiyalar və ya xəstəliklər (məsələn, ensefalit);
Şiddətli stress və ya psixoloji travma (reaktiv psixoz).
Aygün Musayeva
