Çörək kompleks karbohidratlar, liflər, vitaminlər və minerallardan enerji mənbəyi olmaqla sağlam qida məhsuludur. Ancaq onu hər gün yeyə bilərsinizmi?
Yeniavaz.com xəbər verir ki, bu barədə gazeta.ru-ya endokrinoloq, diyetoloq, tibb elmləri namizədi Oksana Mixaleva bildirib.
Həkim qeyd edib ki, çörəyin müxtəlif növləri var:
“Növlərinə görə çörəyi çovdar, buğda, arpa, qarğıdalı, kəpək əlavə edilmiş və qarışıq undan ayırırlar. Həmçinin, yüksək dərəcəli (keyfiyyətli) çörək, birinci və ikinci dərəcəli çörək olur. Maya çörəyi və turş maya (burada maya əvəzinə bakteriya başlanğıcı istifadə olunur) çörəyi də var.
Bütün çörək növləri arasında çovdar ən sağlam hesab olunur. Buğdadan daha az kalori və daha çox protein, lif, vitamin və mineral ehtiva edir. Çörəyə sinifdən asılı olaraq baxsaq, ən faydalısı ikinci, sonra birinci və ən yüksək olacaq. Bu onunla bağlıdır ki, taxılın yalnız emal olunmuş hissəsi (qabıqsız) yüksək keyfiyyətli un üçün istifadə olunur və taxılın qabığında maksimum miqdarda faydalı maddələr (vitaminlər, minerallar, lif) olur. Birinci və ikinci növ çörəyi taxıl qabığının komponentlərini ehtiva edir və daha faydalıdır. Tam taxıl unundan hazırlanan çörək də var. Ən çox miqdarda qiymətli qida ehtiva edir və ən faydalı hesab olunur. Çörəyin tərkibində lif, vitamin və minerallarla yanaşı, orqanizm üçün əsas enerji mənbəyi olan nişasta, müxtəlif zülallar, o cümlədən orqanizm üçün tikinti materialı olan qlüten var”.
Mütəxəssis qeyd edib ki, klassik versiyada çörəyə şəkər və yağ əlavə edilmir, buna görə də çörəyin kalorili məzmunu kifayət qədər yüksək qida dəyəri ilə orta hesab olunur:
“Beləliklə, çörək mühüm qida məhsuludur, kompleks karbohidratlardan, liflərdən, vitaminlərdən və minerallardan enerji mənbəyidir. Vitaminlərdən çörəkdə ən çox B qrupu təmsil olunur. Mineral tərkibi maqnezium, kalium, marqanets, mis, selen və sinklə təmsil olunur.
Sağlam qidalanmada çovdar çörəyi, kəpək çörəyi, ikinci dərəcəli buğda çörəyi, tam taxıl çörəyi, multitaxıl çörəyi istifadə etmək tövsiyə olunur. Yüksək dərəcəli ağ çörək ən az sağlamdır və əsasən karbohidrat mənbəyidir”.
O, həmçinin qeyd edib ki, çörəyə şəkər, bal və bəkməz əlavə etmək olar və bunlar çörəyin faydalı xüsusiyyətlərini azaldan sadə karbohidratlardır:
“Bundan əlavə, son vaxtlar çörəyə yağlar əlavə etməyə başlayıblar ki, bu da onun kalorisini xeyli artırır. Günəbaxan toxumu, kətan toxumu və balqabaq toxumu yağ mənbəyi kimi istifadə edilə bilər. Bu çörəkdə adi çörəkdən 2-3 dəfə çox yağ var. Buna görə satın almadan əvvəl tərkibinə diqqət yetirmək vacibdir.
Normativ sənədlərə əsasən, sağlam yetkinlər üçün gündəlik çörək istehlakı norması 100 q buğda və 150 q çovdardır. Yəni, hər gün çörək yemək mümkündürmü sualına cavab vermək lazımdırsa - bəli, əks göstəriş yoxdursa, mümkündür. Amma yaxşı olar ki, hər gün ağ çörək yeyilməsin”.
Təzə çörək mədə-bağırsaq xəstəliklərinin kəskin dövründə (məsələn, qastritin, mədə xorasının kəskinləşməsi zamanı) əks göstəriş ola bilər, bu hallarda qurudulmuş ağ çörəyi az miqdarda istifadə etmək tövsiyə olunur”.
