Elm bəşəriyyətin inkişafının təməl sütunlarından biridir. Lakin uzun əsrlər boyu elm sahəsində qadın və qızların iştirakı məhdud olub, onların nailiyyətləri isə lazımi səviyyədə tanınmayıb. BMT-nin 2015-ci ildə 11 fevralı *Beynəlxalq Qadın və Qızların Elmdə İştirakı Günü* elan etməsi, bu sahədə gender bərabərliyinin təmin olunması və qadınların elmdə daha geniş yer tutması üçün atılmış vacib addımlardan biridir.
Elmin inkişafı yalnız kişilərin deyil, həm də qadınların bilik və bacarıqları ilə mümkün olub. Tarixdə Mariya Küri, Rozalind Franklin, Liza Meitner, Emmi Nöter kimi dahi qadın alimlər mühüm kəşflərə imza atıblar. Onların elmi nailiyyətləri, dünya elminin inkişafına verdiyi töhfələr misilsizdir. Lakin təəssüf ki, bir çox qadın alimlər ya tanınmayıb, ya da onların uğurları kişi həmkarlarının kölgəsində qalıb.
Bu gün dünyanın bir çox ölkəsində qadın və qızların elmi sahələrdə təmsilçiliyi artsa da, gender bərabərsizliyi hələ də tam həll olunmayıb. Xüsusilə texnologiya, mühəndislik, riyaziyyat və təbiət elmləri sahələrində qadınların sayı kişilərə nisbətən azdır. Bunun əsas səbəblərindən biri cəmiyyətin formalaşdırdığı stereotiplər və qadınların elm sahəsinə marağının qarşısını alan sosial maneələrdir.
Beynəlxalq Qadın və Qızların Elmdə İştirakı Günü, cəmiyyətə bir mesajdır: elm cinsiyyətə görə fərq qoymur! Qızların elmə marağını artırmaq, onların bu sahədə qarşılaşdıqları çətinlikləri aradan qaldırmaq üçün ailələr, məktəblər və hökumətlər birgə səylər göstərməlidir. Gənc qızlara elm sahəsində öz gələcəklərini qurmaq üçün lazımi imkanlar verilməli, onların elmə marağı uşaq yaşlarından dəstəklənməlidir.
Unutmayaq ki, dünya yalnız kişilərin deyil, həm də qadınların elmi potensialı ilə irəliləyir. Qadın və qızların elmdə daha aktiv iştirakı, bəşəriyyətin daha sürətli inkişafına və daha ədalətli cəmiyyət qurulmasına gətirib çıxaracaq. Elm hər kəsindir və elmdə bərabərlik hamımızın qazancıdır!
Aysel Dünyamalıyeva
Sumqayıt şəhər 4 nömrəli tam orta məktəbin ibtidai sinif müəllimi
