Son günlər dünya yenidən Cənubi Qafqazda artan gərginliyinşahidi oldu. Ruben Vardanyanın “aclıq aksiyası” elan etməsi,Qarabağdakı sabiq separatçı-terrorçu xuntanın rəhbərləri vəfunksionerlərinin Bakıda keçirilən məhkəməsi, habelə Ermənistanınöz daxilindəki qızğın müzakirələr işğal reallığının və dövlətinstitutları tərəfindən tətbiq edilən ikili standartların artıqinkarolunmaz həqiqətə çevrildiyini göstərir. Bu, sadəcə siyasi oyundeyil, sərt reallıqdır və burada rəqəmlər, faktlar və arqumentləröz dillərində danışır.
Sabiq separatçı rejimin rəhbərlərinin məhkəmə qarşısınaçıxarılması təsadüfi hadisə yox, Azərbaycanın ərazi bütövlüyününbərpası uğrunda apardığı mübarizənin məntiqi davamıdır. Məhkəməprosesində işğal faktlarına əsaslanan sübutların təqdim edilməsirəsmi Bakının ədalət sisteminin seçdiyi xəttin tamamilə əsaslıolduğunu göstərir. Çoxsaylı sənədlər və şahid ifadələri ilətəsdiqlənmiş faktlar heç bir şübhə yeri qoymur: işğal altındasaxlanılan ərazilər Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir və“özünümüdafiə” adı altında həyata keçirilən əməllər açıq-aşkartəcavüz və beynəlxalq hüququn kobud şəkildə pozulmasıdır.
Qarabağlı erməni separatçıların terrorçu silahlı birliklərininaçıq və güzəştsiz şəkildə müdafiə olunması, əslində, Ermənistansilahlı qüvvələrinin bir hissəsi olan bu qurumun işğal siyasətinintərkib hissəsi olduğunu bir daha sübut edir. Bu fakt heç cürdiqqətdən kənarda qala bilməz. Beynəlxalq normalara hörmət etdiyiniiddia edən bir dövlət necə ola bilər ki, xarici ölkəninərazilərində işğalçılıqla məşğul olan silahlı qüvvələrə maliyyə vəhərbi dəstək göstərsin? Burada heç bir bəhanə və ya izah mümkündeyil - bu, sənədlərlə və real addımlarla təsdiq olunan mütləqhəqiqətdir.
Mövcud vəziyyətin ən diqqətçəkən məqamlarından biri baş nazirNikol Paşinyan administrasiyasının Azərbaycanı könüllü tərk edərək,Ermənistana üz tutmuş qarabağlı ermənilərə münasibətdə yürütdüyüseçici siyasətdir. Bir tərəfdən rəsmi şəxslər bu insanları guya“etnik təmizləməyə məruz qalan qaçqınlar” kimi təqdim edirlər(hərçənd buna dair heç bir real sübut yoxdur) və onları yenidənErmənistan vətəndaşlığı almağa məcbur edirlər. Digər tərəfdən,həmin şəxslər açıq şəkildə qarabağlı ermənilərin keçmiş terrorbirləşmələrinin mənsubları - "Dağlıq Qarabağın müdafiə ordusununhərbçiləri" kimi tanınır və Azərbaycan ərazilərinin işğalındaiştiraklarına görə onlara pensiya ödənişi edilir.
Bu cür siyasət sadəcə ikiüzlülüyün göstəricisi deyil, həm dəİrəvan hakimiyyətinin Qarabağ ermənilərini yalnız siyasi alət kimiistifadə etdiyini açıq şəkildə sübut edir. Duruma görə onları yabeynəlxalq ictimaiyyətə “qurban” kimi təqdim edir, ya da Ermənistandövlət sisteminə daxil edərək onlara rəsmi hərbi status verir.
2023-cü ilin sentyabr hadisələrindən sonra Xankəndidəkiterrorçu-separatçı rejimin tamamilə süquta uğraması ilə Ermənistanhakimiyyəti Qarabağ ermənilərinin qaçqın kimi tanınması üçüngenişmiqyaslı kampaniyaya başladı.
Qarabağ ermənilərinin Ermənistana köçürülməsi (bu, Azərbaycantərəfindən heç bir təzyiq olmadan, sırf erməni hakimiyyətinintəşəbbüsü ilə həyata keçirilmişdi) baş verdikdən dərhal sonraN.Paşinyan hökuməti onların qaçqın statusu almalı olduğunu elanetdi.
Məsələn, 2023-cü ilin oktyabrın 4-də Ermənistanın ədliyyə naziriQriqor Minasyan Qarabağ ermənilərinin yenidən Ermənistanvətəndaşlığı alma prosedurundan keçməli olduqlarını bildirdi, həttaonların əvvəlcədən Ermənistan vətəndaşı olmalarına baxmayaraq.
5 oktyabrda Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan qaçqınlarındövlət yardımından yararlana bilməsi üçün Ermənistanın sosialmüdafiə sistemində qeydiyyatdan keçməli olduqlarını və Qarabağdançıxışlarını təsdiqləyən sənədlər təqdim etməli olduqlarını elanetdi.
6 oktyabrda Ermənistan hökuməti qeydiyyata alınmış hər birqaçqına 100 min dram (250 ABŞ dolları) məbləğində birdəfəlik ödənişveriləcəyini açıqladı.
Beləliklə, artıq Ermənistan vətəndaşı olan insanlara zorla“qaçqın” statusu verildi. Bu, açıq şəkildə sübut edir ki, İrəvan buterminlə yalnız siyasi məqsədlər güdür - beynəlxalq maliyyə yardımıalmaq və dünyaya “soyqırımı” yalanını sırımaq üçün.
Qarabağ erməniləri məsələsi Ermənistan hakimiyyətinin siyasimanipulyasiyalarının və açıq-aşkar ikiüzlülüyünün bariznümunəsidir. Əgər Qarabağdan olan ermənilər, həqiqətən,qaçqındırsa, nə üçün onlardan yenidən vətəndaşlıq almaları tələbolunur? Yox, əgər onlar hərbçidirsə, niyə rəsmi olaraq tanınmayanbir orduda xidmət etdikləri üçün pensiya alırlar? Bu suallarErmənistanın öz siyasətindəki ziddiyyətləri və saxtakarlıqlarınıaçıq şəkildə ortaya qoyur. Erməni politoloq Stepan Qriqoryanın dahaqlı olaraq qeyd etdiyi kimi: “Biz özümüz özümüzü tələyə salmışıq.Bizə sərf edəndə Qarabağ ermənilərini qaçqın, sərf etməyəndə isəveteran adlandırırıq. Bu, absurddur”.
Qərb ölkələri və beynəlxalq təşkilatlar bu riyakarlığa diqqətyetirməli və Ermənistan hökumətinə birbaşa sual verməlidir: buinsanlar, əslində, kimdir?
Halbuki faktlar heç bir şübhəyə yer qoymur: Ermənistan Qarabağermənilərini siyasi oyun aləti kimi istifadə edərək, onları“qaçqın” adlandırmaqla beynəlxalq dəstək qazanmağa çalışır və eynizamanda, rəsmi İrəvan keçmiş döyüşçüləri dəstəkləyərək, onlarapensiyalar ödəyir və onların Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin birhissəsi kimi statusunu qoruyub saxlayır. Bu, Ermənistanın işğalçıdövlət olduğunu və işğalçılıqda iştirak etmiş hərbi strukturlarıdəstəkləməyə davam etdiyini birbaşa sübut edir.
Azərbaycan bu faktlardan beynəlxalq məhkəmə instansiyalarındaistifadə edərək, Ermənistanın yalanlarını ifşa etməli və beynəlxalqictimaiyyətdən bu insanların əsl statusunun - işğal siyasətindəiştirak edənlər kimi tanınmasını tələb etməlidir.
ABŞ və Avropa ölkələrinin diplomatları bu açıq faktlarıgörmürlərmi? Əlbəttə, görürlər. Onlar çox yaxşı bilirlər ki,Ermənistan onilliklər ərzində Azərbaycan ərazilərində açıq işğalsiyasəti yürüdərək, orada qondarma rejim yaradıb. Lakin beynəlxalqhüququn “qorunmasını” dəstəklədiyini iddia edən Qərb müxtəlifsəbəblərə görə bu pozuntulara göz yumur.
Son aylar sübut edib ki, Ermənistan 2020-ci ildən sonraimzalanan diplomatik razılaşmaları pozaraq, keçmiş separatçılarımaliyyələşdirməkdə davam edir. Bu fakt niyə Vaşinqton, Paris və yaBrüssel tərəfindən adekvat reaksiya ilə qarşılanmır? Cavab sadədir:ikili standartlar, siyasi maraqlar və geosiyasimanipulyasiyalar.
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan açıq şəkildə bəyan edirki, onun ölkəsinin Qarabağa “heç bir aidiyyəti yoxdur”. Lakinfaktlar tamam başqa mənzərəni göstərir.2023-cü ilin sonlarındaməlum oldu ki, Ermənistan hökuməti qanunsuz silahlı birləşmələrinkeçmiş hərbçilərinin saxlanılması üçün dövlət büdcəsindənmilyonlarla dollar ayırır.
Rəsmi məlumata görə, Ermənistanın 2024-cü il büdcəsində qondarma“Dağlıq Qarabağ müdafiə ordusunun veteranlarına” pensiya vəmüavinət ödənilməsi üçün 28 milyard dram (72 milyon ABŞ dolları)nəzərdə tutulub. 2024-cü ilin fevral ayında Ermənistanın əmək vəsosial məsələlər naziri Narek Mkrtçyan təsdiqlədi ki, "veteranlar"Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin hərbçiləri üçün nəzərdə tutulmuşbütün sosial imtiyazlardan istifadə etməyə davam edirlər. Bunlarapensiyalar, kommunal xidmətlər üçün güzəştlər, güzəştli kreditlər,pulsuz tibbi xidmət, həmçinin, "komandanlıq heyəti"ninmaliyyələşdirilməsi daxildir. Xankəndidəki sabiq terrorçu-separatçırejimin silahlı dəstələrinin təxminən 400 zabiti Ermənistan SilahlıQüvvələrinin tərkibinə keçirilib və onlara əvvəlki hərbi rütbə vəvəzifələr saxlanılıb.
Bu faktlar Ermənistanın Azərbaycan ərazilərinin işğalınaaidiyyətinin olmadığını iddia etməsini tamamilə ifşa edir. Daha daönəmlisi, bu, beynəlxalq məhkəmə instansiyalarında Azərbaycanınistifadə edə biləcəyi hüquqi sübutdur.
Aydındır ki, ABŞ və Avropa İttifaqı Ermənistanın beynəlxalqhüquq normalarını pozmasını bilərəkdən gözardı edir. Bu, bir neçəformada təzahür edir. Belə ki, müxtəlif ölkələrdə insanhüquqlarının pozulmasından danışan Qərb diplomatları Ermənistanınişğal siyasətinə gəlincə tamamilə susurlar. ABŞ DövlətDepartamentinin rəsmi qınamaları hanı? Avropa Parlamentininqətnamələri hanı? İşğalçı silahlı qruplaşmalarınmaliyyələşdirilməsinə qarşı sanksiyalar hanı? Heç biri yoxdur. Vəya 2023-cü ildə ABŞ Ermənistana “demokratiyanın inkişafı” adıaltında 65 milyon dollar ayırdı ki, bu da əslində işğal siyasətinəgörə verilən bir mükafatdır. 2023-cü ilin dekabrında isə ABŞKonqresi Ermənistana hərbi yardımın 30% artırılmasını nəzərdə tutanqanun qəbul etdi. Elə həmin ilinoktyabrında Fransanın müdafiənaziri Sebastyan Lekornu Ermənistanın hərbi texnika, artilleriyasistemləri və hava hücumundan müdafiə qurğuları ilə təchizolunduğunu təsdiqlədi. Bu isə münaqişənin sülh yolu ilə həllolunması prinsipinə ziddir. Fransanın bu addımı, əslində, ParisinErmənistanı Azərbaycan və Türkiyəyə qarşı təzyiq vasitəsi kimiistifadə etdiyini göstərir.
Azərbaycan ölkənin ərazi bütövlüyünün açıq şəkildə tanınmasınınəzərdə tutan sülh müqaviləsinin imzalanmasını tələb etdiyi halda,Qərb Ermənistanın prosesləri uzatmasını açıq şəkildə dəstəkləyir.Bu, Ermənistanı daha da aqressiv siyasət yürütməyə həvəsləndirir vəsülh perspektivlərini təhlükə altına atır.
Faktlar açıq şəkildə göstərir ki, Qərb Ermənistanın beynəlxalqöhdəliklərini yerinə yetirməsini tələb etmək niyyətində deyil. Buisə yalnız bir şeyi ifadə edir - Azərbaycan öz milli maraqlarınımüstəqil şəkildə qorumağa məcburdur, çünki diplomatik mexanizmlərya işləmir, ya da bilərəkdən onun əleyhinə yönləndirilir.
Azərbaycan artıq işğalçı strukturların maliyyələşdirilməsinəgörə Ermənistana qarşı beynəlxalq məhkəmə instansiyalarındaiddialar qaldırmaq üçün sübutların toplanmasına başlayıb. Belə ki,qarabağlı separatçıların "ordu"sunun mənsublarına edilənödənişlərin hüquqi sübutları Ermənistana qarşı yeni sanksiyalarınəsasını təşkil edə bilər. Eyni zamanda, rəsmi Bakı Qərbin ikilistandartlarını ifşa etməyə və milli maraqlarına ədalətli münasibəttələb etməyə davam edəcək. Azərbaycanın diplomatları Ermənistanınişğalçılıq siyasətini beynəlxalq təşkilatların gündəminə daxiletmək üçün fəaliyyət göstərəcəklər.
ABŞ və Avropa diplomatları çox yaxşı bilirlər ki, Ermənistanqanunsuz silahlı birləşmələri dəstəkləməyə və onlarımaliyyələşdirməyə davam edir. Ancaq bu faktı pisləmək əvəzinə,onlar Yerevana həm maliyyə, həm də hərbi yardım ayırmaqla busiyasəti açıq şəkildə təşviq edirlər. Bu, sadəcə ikiüzlülük deyil -bu, açıq şəkildə işğalçılıq siyasətinə göz yumulması və ona dəstəkverilməsidir.
Azərbaycan artıq Qərbin mövqeyindən asılı deyil. O, beynəlxalqhüquqa, faktlara və öz gücünə arxalanaraq müstəqil hərəkət edir.Qərb həqiqəti görmək istəmirsə, bu, artıq Azərbaycanın deyil, məhzonların öz korluğu və riyakarlığı problemidir.
Hər bir fakt və hər bir rəqəm sübut edir ki, Ermənistan işğalçıdövlətdir. Azərbaycanda aparılan məhkəmə araşdırmaları, qanunsuzsilahlı dəstələrin maliyyələşdirilməsi, işğalçı qüvvələrə görəödənilən pensiyalar - bütün bunlar Ermənistanın dövlət siyasətininaqressiv genişlənməyə və işğalı qanuniləşdirməyə yönəldiyinigöstərir. Heç bir rəsmi bəyanat və ya populist şüar bu reallığıdəyişə bilməz.
Məhkəmə prosesləri zamanı toplanan və çoxsaylı faktlarlatəsdiqlənən sübutlar Azərbaycanın beynəlxalq hüquq çərçivəsində özmövqeyini müdafiə etməsinə imkan verəcək. Bunlar sadəcə bəyanatlardeyil, Ermənistanın beynəlxalq hüquq normalarını pozduğunu sübutedən hüquqi arqumentlərdir. Dünya bu açıq hüquq pozuntularınabiganə qala bilməz.
Təcavüz kompromis qəbul etmir. Başqasının torpağını işğal etməyənecə bəraət qazandırmaq olar? Hər belə addım milyonlarla insanınəzabına, şəhərlərin dağılmasına və itirilmiş insan həyatlarınagətirib çıxarır. Qarşı tərəf sülh danışıqlarından yayınır vəbeynəlxalq hüququ açıq şəkildə pozursa, Azərbaycan millimaraqlarını qorumaq üçün bütün mövcud vasitələrdən istifadə etməyətam haqlıdır. Beynəlxalq diplomatlar susmağı üstün tutursa, buonların problemdir, Azərbaycanın yox.
Burada təqdim olunan faktlar, arqumentlər və sübutlar açıqşəkildə göstərir ki, Ermənistanın fəaliyyəti - işğalçıstrukturların dəstəklənməsi və Qarabağ ermənilərinin statusu iləbağlı manipulyasiyalar – beynəlxalq hüququn və normaların kobudşəkildə pozulmasıdır. Bu, sadəcə bir siyasi oyun deyil - bu,açıq-aşkar təcavüzdür və bu faktlar rəqəmlərlə, sənədlərlə vəməntiqi nəticələrlə sübut olunur.
Azərbaycan müstəqil şəkildə və sarsılmaz sübutlara əsaslanaraq,öz ərazi bütövlüyünü və milli maraqlarını qorumaq hüququna tammalikdir. Dünya həqiqəti görmək istəmirsə, bu, artıq Azərbaycanınproblemi deyil.
Artıq zaman yetişib ki, həqiqət açıq şəkildə və yüksək səsləbəyan edilsin: heç bir bəyanat, heç bir diplomatik oyun həqiqətigizlədə bilməz.
