Tənbəllik insanın həyat keyfiyyətini aşağı salan və fəaliyyətinə mənfi təsir göstərən bir vərdiş və ya vəziyyət kimi qəbul edilir. Hər nə qədər psixoloji xəstəlik hesab edilməsə də, insan psixologiyası ilə sıx əlaqəlidir. Tənbəllik təkcə hərəkətsizlik deyil, həm də motivasiya çatışmazlığı və istənilən fəaliyyətə qarşı marağın olmaması kimi xarakterizə oluna bilər. Bəzi hallarda bu, psixoloji problemlərin nəticəsi olduğu halda, bəzi insanlarda sadəcə bir vərdiş və ya həyat tərzi kimi qəbul edilir.
Pravda.az tənbəl olduğunuzu necə müəyyən edə biləcəyinizlə bağlı məlumatları təqdim edir.
Tənbəlliyi müəyyən etmək üçün bəzi əsas əlamətlərə diqqət yetirmək lazımdır:
İşləri davamlı olaraq təxirə salmaq
Tez-tez səhvlərə yol vermək
İşə və ya vacib görüşlərə gecikmək
Əsaslı səbəb olmadan və ya bəhanələrlə işdən yayınmaq
Münasibətlərdə problemlərlə üzləşmək
Tez-tez işdən ayrılmaq istəyi
Vacib tapşırıqlar əvəzinə vaxt öldürən fəaliyyətlərlə məşğul olmaq
İş mühitində və ya xidmətdə olduğu insanlara qarşı laqeyd və ya istehzalı yanaşmaq
Bu əlamətlərin bir neçəsi sizdə mövcuddursa, tənbəllik və motivasiya çatışmazlığı probleminiz ola bilər.
Tənbəlliyin sağlamlığa təsiri
Tənbəllik insanın həm həyat keyfiyyətinə, həm də sağlamlığına mənfi təsir edə bilər. Məsələn, uzun müddət fiziki aktivliyin olmaması piylənmə, ürək-damar xəstəlikləri və digər sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Tənbəllik təkcə böyüklərə deyil, uşaqlara da mənfi təsir edir. Tədqiqatlar göstərir ki, uzun müddətli passivlik beyin hüceyrələrinin daha sürətlə qocalmasına səbəb ola bilər.
Tənbəlliyin əsas səbəbləri
Tənbəlliyin yaranma səbəbləri müxtəlifdir - psixoloji, həmçinin fiziki faktorlarla əlaqəli ola bilər.
Psixoloji səbəblər:
Ağır itkilər və emosional sarsıntılar
Uzunmüddətli stress və depressiya
Keçirilmiş travmalar
Fiziki səbəblər:
Piylənmə və hərəkətsiz həyat tərzi
Fiziki məhdudiyyətlər (məsələn, əlillik)
Bəzi tədqiqatçılar zəkayla tənbəllik arasında əlaqənin olduğunu irəli sürürlər. Tarixdə bir çox böyük ixtiraçının tənbəl olduğu, lakin məhz bu xüsusiyyətlərinin onları daha effektiv həll yolları axtarmağa vadar etdiyi bildirilir.
Tənbəllikdən qurtulmaq mümkündürmü?
Bəli, tənbəllik aradan qaldırıla bilən bir vəziyyətdir. Əgər tənbəllik motivasiya çatışmazlığı ilə bağlıdırsa, psixoloji dəstək faydalı ola bilər.
Ən effektiv müalicə üsullarından biri psixoterapiyadır. Psixoterapiya insanın problemlərini anlamağa, səbəblərini araşdırmağa və onları aradan qaldırmağa kömək edir. Uzunmüddətli yanaşmalar və motivasiya texnikaları sayəsində tənbəllik vərdişi dəyişdirilə və daha məhsuldar həyat tərzi formalaşdırıla bilər.
Əminə Bayramova
