"Eyni Mahnını Dinləmək və Eyni Filmi Təkrar İzləmək: Beynimiz Nə Üçün Bu Dövrə Düşür? Bu məsələni aydınlaşdırmaq lazımdır". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında psixoloq, psixoterapevt Orxan Şəfizadə deyib.
Onun sözlərinə görə, bəzi mahnıları dəfələrlə dinləyirik və eyni filmi, serialı təkrar izləyirik, bunu bir neçə variantda izah etmək olar: "Bu, sadəcə vərdişdirmi, yoxsa beynimizin daha dərin psixoloji mexanizmləri ilə əlaqədardır?
1. Beynin Tanışlığa Olan Sevgisi
Beynimiz tanış olanı sevir. Yeni bir şey öyrənmək enerji tələb edir və müəyyən dərəcədə stress yaradır. Ancaq artıq bildiyimiz və hisslərini əvvəlcədən təxmin edə bildiyimiz musiqi və filmlər bizə təhlükəsizlik hissi verir. Tanış səslər və görüntülər beyində dopaminin – xoşbəxtlik hormonunun ifrazını artırır.
2. Nostalgiyanın Gücü
Keçmişə aid olan mahnılar və filmlər bizdə nostalji hissi yaradır. Xüsusilə stressli dövrlərdə insan şüuraltı olaraq özünü rahat hiss etdiyi dövrlərə qayıtmaq istəyir. Məsələn, uşaqlıqda izlədiyimiz bir serialı yenidən izləmək, bizi həmin illərin qayğısızlığına aparır.
3. Emosional Təsir və Anılarla Bağlantı
Bəzi mahnılar və filmlər müəyyən xatirələrə və insanlara bağlıdır. Sevdiyimiz bir insanla dinlədiyimiz mahnı, ilk dəfə izlədiyimizdə bizə güclü emosiyalar yaşadan film, hər dəfə yenidən təkrarlananda həmin duyğuları yenidən hiss etməyimizə səbəb olur. Bu, insanın öz emosiyalarını idarəetmə və gücləndirmə mexanizmlərindən biridir.
4. Brain Rot: Beynin Tələyə Düşməsi
"Brain rot" ifadəsi, bir insanın daim eyni məzmunu istehlak edərək intellektual inkişafının dayanması və ya monoton bir zehni vəziyyətə düşməsini təsvir edir. Xüsusilə sosial mediada tez-tez istifadə olunan bu termin, eyni musiqiləri, filmləri və ya serialları təkrar-təkrar izləyən insanların yeni biliklərə açıq olmadığını və beyinlərinin tənbəlləşdiyini iddia edir. Lakin, bu fenomen hər zaman mənfi deyil. İnsan bəzən real həyatda yaşadığı stressdən uzaqlaşmaq üçün tanış və rahatladıcı məzmunlara yönələ bilər.
Nəticə
Eyni musiqini dinləmək və eyni filmi təkrar izləmək, beynimizin tanışlıq və təhlükəsizlik axtarışının bir nəticəsidir. Bəzən bu vərdiş emosional rahatlıq gətirir, bəzən isə insanın yeni təcrübələrə açıq olmasını azalda bilər. Əsas məsələ balansı qorumaq və beyni daim yeni bilik və təcrübələrlə qidalandırmaqdır".
