AZ
Mövzular
Dünya

ABŞ Çin-Rusiya münasibətlərindən narahatdır

reyting.az
20:50 17.04.2024

ABŞ

Vaşinqton Almaniya kansleri Olaf Şoltsun aprelin 17-də başa çatan Çin səfəri və Çin lideri Si Cinpinin Fransaya gözlənilən səfəri ərəfəsində Avropanı Rusiyaya təzyiq göstərmək üçün Pekinlə münasibətlərdən istifadə etməyə çağırıb.

Reyting.az beynəlxalq mediaya istinadla bildirir ki, ABŞ avropalıları Ukrayna ilə bağlı Çinlə “sərt söhbətə” səsləyib.

Jurnalistlərin fikrincə, Çin-Rusiya münasibətlərinin möhkəmlənməsi müharibənin gedişinə konkret təsir göstərib və Rusiya iqtisadiyyatının dayanıqlılığını təmin edib.

Aprelin 12-də Vaşinqton 2023-cü ilin son rübündə ballistik raketlərin istehsalı üçün istifadə edilən dəzgahların Rusiyaya idxalının 70 faizdən çoxunu Çinin təmin etdiyi əvvəllər məxfiləşdirilmiş məlumatları açıqlayıb. Bundan əlavə, 2023-cü il ərzində Rusiyadan raket və tank istehsalı üçün vacib olan mikroelektronika idxalının 90 faizi Çindən gətirilib.

“Le Monde” nəşri yazır ki, Vaşinqton Rusiyanın sənaye sektorunun Qərbin sanksiyalarına rəğmən bərpaolunma sürətinə təəccüblənə bilər. Məlumata görə, Kremlin Rusiya neftinin Çin və Hindistana idxalından əldə etdiyi əhəmiyyətli gəlirlər artıq Avropa bazarının itkisini kompensasiya edib. Bununla belə, Çindən indiyədək miqyası pis qiymətləndirilən maddi yardım, öldürücü silah təchizatının qırmızı xəttini keçməsə belə, mühüm rol oynamış kimi görünür.

Məqalədə vurğulanır ki, digər izahat Rusiya-Çin oxunun güclənməsidir - böyük dövlətlər arasında güc balansının dəyişməsində əsas tendensiya. Hər şeyi Çin gücünün artması ilə ölçən Birləşmiş Ştatlar üçün bu tendensiya diqqətdən kənarda qala bilməz, çünki Çin-Rusiya münasibətlərini möhkəmləndirən element Amerikanın dominantlığına birgə müxalifətdir.

“Bu yaxınlaşma yeni deyil: Moskva 2014-cü ildə Rusiya ilə Qərb ölkələri arasında Krımın ilhaqından və sanksiyaların ilk dalğasından sonra soyuduğu zaman Çinə üz tutdu. Avropa İttifaqı 2022-ci ilə qədər Moskva üçün mühüm iqtisadi tərəfdaş olaraq qaldı, Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı müharibə başlayandan sonra Rusiya tamamilə Çinə üz tutmağa məcbur oldu”, - məqalədə qeyd edilir.

Çin və Rusiya liderlərinin 4 fevral 2022-ci ildə Pekində görüşü və onların “məhdudiyyətsiz dostluq” elan etmələri bu yaxınlaşmada mühüm mərhələ kimi qiymətləndirilir. Üstəlik, bu görüş Ukraynanın işğalından üç həftə əvvəl baş tutub.

Analitiklərin fikrincə, müharibə Rusiyanı Çinin qucağına atıb. Xarici dünya ilə danışan bəzi çinli alim və ekspertlər Rusiyanın Asiyaya yönəlməsinin həqiqiliyinə şübhə ilə yanaşırlar. Pekin Universitetindən Quan Quihainin fikrincə, Putinin Ukraynaya qarşı inadkarlığı onun Rusiyanın Avropa kimliyini itirmək qorxusu ilə izah oluna bilər. Qeyd olunur ki, Rusiya Federasiyası Ukraynanı itirsəydi, daha çox Asiya ölkəsinə çevrilərdi.

Bununla belə, iki ölkənin dünya nizamının inkişafı ilə bağlı eyni baxışı yoxdur. Akademik Feng Yujun yazır ki, Rusiya müharibə yolu ilə mövcud beynəlxalq və regional nizamı pozmağa çalışır, Çin isə mübahisələri sülh yolu ilə həll etmək istəyir.

E. KAMAL
Seçilən
171
50
Mənbələr
Şərh ()
Bağla