Süni intellekt sayəsində Platonun dəfn edildiyi yer müəyyən edildi - FOTO

Piza Universitetinin alimləri məşhur filosof Platonun dəfn yerini müəyyən edə biləcəklər.

Sfera.az bildirir ki, tədqiqatçıların araşdırması İtaliyanın Herkulaneum şəhərində tapılan qədim kitabxanalara əsaslanır.

Əfsanələrə görə, Platon ya e.ə. 399-cu ildə və ya müəllimi Sokratın ölümündən sonra (e.ə. 404-cü il) Spartalıların Aeginanı zəbt etməsi zamanı əsir götürülərək, kölə kimi satılıb. Lakin onun məzarının yeri min illər boyu sirr olaraq qalıb.

18-ci əsrdə əsrlər boyu vulkanik küllər altında basdırılmış Herkulaneumda 1800-dən çox qədim kitabxanadan ibarət xəzinə aşkar edilib. Kurqanlar dəbdəbəli Roma mülkü sayılan Papirus villasında aşkar ediliblər. Maraqlıdır ki, bu kolleksiya klassik dövrdən günümüzə qədər gəlib çatmış yeganə tam kitabxana olub.

İndi, süni intellektdən istifadə edərəkntədqiqatçılar bu kitabçaları tədqiq edir, qədim sirləri açmağa çalışırlar. Onların səyləri əhəmiyyətli nəticələr verib. Belə ki, əvvəllər naməlum sözlər tapılıb, 1991-ci ildə aparılan əvvəlki təhlillə müqayisədə isə mətni 30% genişləndirmək mümkün olub.

Ən mühüm tapıntı Qadarlı Filodimin tarixi əsərlərinin yer aldığı papirus olub. Tədqiqatlar Platonun son iqamətgahına işıq salıb. Neapol Milli Kitabxanasının Milli Tədqiqat Şurası ilə birgə Yunan Məktəbləri tədqiqat layihəsinin direktoru Qratsiano Ranokkia bu nəticələri ictimaiyyətə açıqlayıb.

Təsvirlərə görə, Platon Afinada qurduğu “Akademiya”nın tərkibində “Muzalar məbədi”nə bitişik bağda dəfn edilmişdir. Bu nəticə, Akademiyanın tarixinin ətraflı təsvirini özündə əks etdirən Filodimin əsərlərinin yeni təhlilindən irəli gəlir.

Eramızdan e.ə. 387-ci ildə qurulan Platon Akademiyası. Afina şəhər divarları xaricində məşhur bir öyrənmə mərkəzi idi. Adı, əfsanəyə görə, mifik fiqur Akademusun adından götürülüb.

Bundan əlavə, tumarlar (kitabxanalar) üzərində aparılan yeni araşdırmalar göstərir ki, Platon ya e.ə. 399-cu ildə və ya e.ə. 404-cü ildə müəllimi Sokratın ölümündən sonra əsir düşmüş və köləliyə satılmışdır. Bu, hadisəni eramızdan əvvəl 387-ci ilə aid edən əvvəlki nəzəriyyələri şübhə altına alır. 

Xatırladaq ki, Platonun ölümünün müxtəlif versiyaları var: Siseron onun esse yazarkən, Hermipp isə onun 81 yaşında toy mərasimində öldüyünü və Akademiyanın ərazisində dəfn edildiyini iddia edir.

Xanım

Sfera.az