1 iyul 2024-cü ildən etibarən Oxu.az mobil tətbiqinin köhnə versiyasına dəstək dayandırılacaq - yenilənmiş versiyanı endirmək üçün Google Play və ya AppStore-a keçməyiniz xahiş olunur.
"Avropa İttifaqının (Aİ) müşahidə missiyasının şərti həmsərhəd ərazilərdən çıxarılmasına dair məsələ Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişi ilə bağlı razılaşdırılmamış məsələlərdən biridir. Azərbaycan tərəfi həmin missiyanın ümumiyyətlə, sərhədyanı ərazilərdən çıxarılması tələbi ilə çıxış edir və bu tələbində də kifayət qədər haqlıdır".
Bunu Oxu.Az-a açıqlamasında politoloq Rəşad Bayramov deyib.
Onun sözlərinə görə, Aİ-nin müşahidə missiyası faktiki olaraq sülh yaratmaq və Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması istiqamətində fəaliyyət göstərmir:
"Əksinə, öz fəaliyyəti ilə təhrikedici addımlara rəvac verir ki, bu da münasibətlərin iki ölkə arasında daha da gərginləşməsinə xidmət edir. Məlumdur ki, həmin missiya Azərbaycanın razılığı ilə cəmi iki aylıq müddətə 40 nəfərlik tərkibdən ibarət olaraq yaradılmışdı. Amma ondan sonrakı mərhələdə Ermənistan Azərbaycanla razılaşdırmadan birtərəfli qaydada həmin missiyanın müddətinin uzadılması və tərkibinin genişləndirilməsi istiqamətində addımlar atdı. Son olaraq isə daha iki il müddətinə, yəni 2027-ci ilə qədər mandatın uzadılması ilə bağlı müvafiq qərar qəbul olunub. Məsələ burasındadır ki, bu missiyanın tərkibi, yəni onun keçmiş hərbçilərdən, polis qüvvələrindən ibarət olması, eləcə də missiyanın tabe olduğu Avropa İttifaqının davamlı şəkildə Ermənistana silah tədarükü, Aİ-nin Sülh Fondu vasitəsi ilə ermənilərin silahlandırılması üçün milyonlarla vəsait ayrılması həmin missiyanın tamamilə başqa məqsədlər üçün yaradıldığını fakt olaraq ortaya qoyur. Yəni biz kifayət qədər yaxşı bilirik ki, missiyanın faktiki olaraq təkcə Ermənistan-Azərbaycan deyil, eləcə də zaman-zaman Ermənistan-Türkiyə, Ermənistan-İran sərhədində, habelə Rusiyanın 102-ci bazasının yerləşdiyi Gümrü istiqamətində görünməsi faktiki olaraq kəşfiyyat məlumatlarının toplanmasını təmin edir. Təbii ki, missiyanın daha bir məqsədi də ərazilərimizdə, şərti sərhəddə Ermənistan tərəfini təxribatlara yönəltmək və bu təxribatlar fonunda da həm İrəvanın təhlükəsizliyi adı altında hay-küy salaraq regionda möhkəmlənmək, həm də Azərbaycan ilə bağlı yanlış məlumatı dünyaya çatdırmaqdan ibarətdir. Bu baxımdan, bu missiyanın hər hansı bir formada şərti sərhəd istiqamətində qalması Azərbaycanın maraqlarına cavab vermir".
"Paşinyanın artıq ikinci dəfədir ki, delimitasiya olunmuş ərazilərdən müşahidə missiyasının çıxarıla biləcəyi ilə bağlı məsələni gündəmə gətirməsi də əslində, prosesin uzadılmasına yönəlik bir fəaliyyətdir. Çünki məlumdur ki, keçən dövr ərzində cəmi 12-13 kilometr şərti sərhəd Qazax istiqamətində delimitasiya və demarkasiya olunub. Ümumiyyətlə isə, delimitasiya və demarkasiya işi uzun vaxt aparan prosesdir və bu baxımdan, Ermənistan tərəfinin belə bir təklif ilə çıxış etməsi faktiki olaraq o deməkdir ki, İrəvan hələ uzun illər ərzində Aİ-nin müşahidə missiyasının bizim sərhədlərimiz istiqamətində qalmasını istəyir. Yəni bir il ərzində cəmi 12-13 kilometr ərazi delimitasiya olunursa, Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin də uzunluğunu nəzərə alanda, aydın olur ki, Paşinyan həmin missiyanın hələ uzun illər ərzində Ermənistanda fəaliyyətini nəzərdə tutur. Əslində isə Paşinyanın başqa çıxış yolu da yoxdur. Çünki Aİ müşahidə missiyasının çıxarılması ilə bağlı səlahiyyət artıq Ermənistanda deyil. Yəni Ermənistan o imkanda, o gücdə, müstəqil addım atmaq iqtidarında olan ölkə deyil ki, missiyanın ərazisindən çıxarılması ilə bağlı mövqe ortaya qoysun. Ona görə də hələlik icazəsini ala bildiyi istiqamətdə, yəni delimitasiya prosesinin başa çatdığı istiqamətdə missiyanın çəkilməsi ilə bağlı təkliflər səsləndirir", - deyə politoloq vurğulayıb.
Onun sözlərinə görə bu istiqamətdə digər bir məqam Amerika Birləşmiş Ştatlarının bundan sonrakı addımlarından asılı olacaq:
"Ermənistan ilə Amerika Birləşmiş Ştatları arasında strateji tərəfdaşlıq haqqında imzalanmış xartiyada ABŞ tərəfindən İrəvana xüsusi sərhəd mühafizə missiyasının göndərilməsi nəzərdə tutulub və say tərkibi haqqında da hər hansı bir fikir səsləndirilməyib. Yəni ABŞ Ermənistanı əlində saxlamaq istəsə, o zaman Paşinyan hakimiyyətinə artıq missiyaya ehtiyacın qalmadığı ilə bağlı fikirlərini bildirəcək və ondan sonra da İrəvanın müvafiq addım atması mümkün olacaq. Amma ABŞ hesab etsə ki, fəaliyyətini həmin missiya ilə birgə davam etdirsin, o zaman Paşinyana da bu istiqamətdə hər hansı bir təzyiq olmayacaq. Paşinyan da təbii ki, indiki mərhələdə missiyanın çıxarılması ilə bağlı hər hansı bir konkret addım atmayacaq".
"Xüsusilə onu da nəzərə alaq ki, Ermənistan tərəfi artıq Aİ-yə üzvlük ilə bağlı prosedurlara başlamaq haqqında qərar qəbul edib. Odur ki, bu məsələdə Azərbaycan olaraq bizim üzərimizə konkret vəzifə düşür. Bu vəzifə də ondan ibarətdir ki, Ermənistan davamlı şəkildə təzyiq altında saxlanılmalıdır. Həmin missiyanın ən azından bizim sərhədlərdən, yəni başqa harada dayana bilirsə, o Ermənistanın öz işidir, - amma Azərbaycan-Ermənistan sərhədindən çıxarılması ilə bağlı İrəvanı davamlı şəkildə təzyiq altında saxlamağa ehtiyac var. Çünki bu missiya Azərbaycanın razılığı ilə yaranıb, lakin bu gün birtərəfli qaydada, Bakının icazəsi olmadan onun fəaliyyətinin uzadılması heç bir çərçivəyə sığmır", - deyə R.Bayramov fikrini yekunlaşdırıb.
Mərahim Nəsib
