ABŞ-ın federal hakimi çərşənbə günü Prezident Donald Trampın Birləşmiş Ştatlarda doğulan və valideyni ölkədə qanunsuz olaraq yaşayan insanların doğum hüququ ilə vətəndaşlığına son qoyan sərəncamının icrasını müvəqqəti olaraq dayandırıb.
ABŞ-ın rayon hakimi Debora Bordman deyib ki, ölkədə heç bir məhkəmə Tramp administrasiyasının Konstitusiyaya 14-cü Düzəlişlə bağlı təfsirini təsdiqləməyib.
“Bu məhkəmə ilk olmayacaq,” o deyib.
Trampın inaqurasiya həftəsində imzaladığı sərəncam artıq dörd ştatın Vaşinqton ştatında qaldırdığı ayrıca məhkəmə işinə görə ölkə daxilində müvəqqəti olaraq dayandırılıb. Həmin məhkəmə işində hakim bu sərəncamı "açıq-aşkar konstitusiyaya zidd" adlandırıb. Ümumilikdə, 22 ştat, eləcə də başqa təşkilatlar sərəncamın icrasını dayandırmaq üçün məhkəməyə müraciət ediblər.
Keçmiş prezident Co Bayden tərəfindən nominasiya edilən Bordman, Merilend ştatının Qrinbelt federal məhkəməsində keçirilən dinləmədən sonra ehtiyat tədbirini qəbul edib. Bordmanın baxdığı məhkəmə işini qaldıranlar immiqrantların hüquqlarını müdafiə edən CASA və Sığınacaq Axtaranların Müdafiəsi Layihəsi və bir sıra hamilə qadındır.
İddiaların mərkəzində Vətəndaş Müharibəsindən sonra 1868-ci ildə ratifikasiya edilmiş Konstitusiyaya 14-cü Düzəliş və Ali Məhkəmənin qul olan Skottun vətəndaş olmadığını müəyyən edən Dred Skott qərarı dayanır.
İddiaçılar iddia edir ki, “Doğuş hüququ vətəndaşlığı prinsipi milli demokratiyamızın əsasını təşkil edir, ölkəmizin qanunlarında həkk olunub və nəsillər boyu vətəndaşlar üçün ortaq milli mənsubiyyət hissi formalaşdırıb.”
Tramp administrasiyası iddia edir ki, vətəndaş olmayan insanların uşaqları Birləşmiş Ştatların “yurisdiksiyasına tabe” deyil və buna görə də vətəndaşlıq hüququna malik deyil.
“Konstitusiyada, xüsusilə də, federal immiqrasiya qanunlarından yayınan (və ya açıq şəkildə pozan) insanların uşaqlarına Amerika vətəndaşlığının verilməsi ilə bağlı bir qazanc bəndi yoxdur,” hökumət Merilenddəki iddiaçıların iddiasına cavabında bildirib.
Konstitusiyaya 14-cü düzəliş vətəndaş müharibəsindən sonra keçmiş qullar və azad afrikalı amerikalılar üçün vətəndaşlığı təmin etmək məqsədilə əlavə edilib. Düzəlişdə deyilir: “Birləşmiş Ştatlarda doğulan və ya naturalizasiya yolu ilə vətəndaşlıq alan və bu səbəbdən onun yurisdiksiyasına tabe olan bütün şəxslər Birləşmiş Ştatların və yaşadıqları ştatın vətəndaşlarıdır.”
Demokrat baş prokurorları olan 22 ştatın sərəncamın icrasını dayandırmaq istəməsi ilə yanaşı, 18 Respublikaçı baş prokuror bu həftə Nyu-Hempşirdə qaldırılan federal iddialardan birinə qoşularaq prezidentin sərəncamını müdafiə etməyə çalışdıqlarını açıqlayıb.
ABŞ doğum hüququ vətəndaşlığı verən - jus soli və ya "torpaq hüququ" prinsipinin tətbiq edildiyi təxminən 30 ölkə arasındadır. Onların əksəriyyəti Amerika qitəsindədir və Kanada və Meksika da onların arasındadır.
visiontv.az
