İqtisadçı alim, istiqlalçı deputat Vahid Əhmədov Teleqraf-ın suallarını cavablandırıb.
Publika.az onunla müsahibəni təqdim edir:
- Rusiya ərazisində Azərbaycana məxsus sərnişin təyyarəsinin vurulmasından sonra münasibətlər gərginləşib. Sizcə, bu hal nə vaxta qədər davam edə bilər?
- Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinə geniş aspektdən baxmaq lazımdır. İndiyə kimi Rusiya Azərbaycana qarşı bir çox məsələlərdə əsas rolda yer alıb. 2020-ci ildə 44 günlük müharibədə Rusiya faktiki olaraq Ermənistanı müdafiə edib. Rusiyanın verdiyi silahlarla Azərbaycana qarşı terror-təxribat hadisələri törədilib. 1992-ci ilin fevralın 26-da Xocalıda azərbaycanlılara qarşı həyata keçirilmiş soyqırımı aktında ermənilərlə yanaşı Rusiyanın 366-cı moto-atıcı diviziyasının cəlladları da iştirak edib. 1990-cı ilin 20 yanvarında Bakıda sovet ordusunun Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirdiyi qırğınlarını heç kəs unutmayıb. Bütün bunlara baxmayaraq Azərbaycan dövlət olaraq Rusiya ilə qonşuluq münasibətlərini qoruyub saxlamağa çalışıb. Hətta qardaş Türkiyə (Şuşa Bəyannaməsi - 2021-ci il iyunun 15-də Şuşa şəhərində Azərbaycan və Türkiyə arasında müttəfiqlik münasibətləri haqqında imzalanmış bəyannamə) ilə müttəfiqlik sazişi imzalandıqdan sonra, Rusiya ilə də müttəfiqlik (2022-ci ilin fevralın 22-də Azərbaycan ilə Rusiya arasında müttəfiqlik qarşılıqlı fəaliyyəti haqqında Bəyannamə) haqqında bəyanat imzalandı. Məqsəd Rusiya ilə münasibətləri balanslaşdırmaqdan ibarət idi.
Bütün bunlara baxmayaraq Rusiya son illər Azərbaycana təzyiqlər etməyə başlayıb. Ötən il dekabrın 25-də AZAL-a məxsus Bakı-Qroznı reysini həyata keçirən "Embraer-190" sərnişin təyyarəsi Rusiya tərəfindən vurulması isə münasibətlər gərginləşib. Rusiya bunun məsuliyyətini üzərinə götürüb, günahını etiraf etməlidir. Kompensasiya ödənilməli və digər zəruri prosedurlar icra olunmalıdır. Rusiya bunu etmək əvəzinə özünü “haqlı” çıxarmağa çalışır. Qəza ilə bağlı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin mövqeyi açıq şəkildə bəyan edilib. Rusiya isə gözləntilərin əksinə artıq-əskik hərəkətlərə yol verir. Təyyarə qəzası ilə bağlı açıqlanan hesabatlardan sonra da Moskva günahı boynundan atmağa çalışır. Bu azmış kimi Rusiya Dövlət Dumasının bir neçə başı xarab deputatı və müəyyən komitələrin üzvləri Azərbaycan barəsində ağızlarına gələni danışmağa başlayıb. Bunlara son qoyulmalıdır. Belə davranış Rusiya tərəfinə başucalığı gətirməyəcək. Azərbaycan tərəfindən də bu davranışlara adekvat reaksiyalar var və olacaq.
- Moskvanın Bakıya qarşı bu davranışlarının kökündə hansı amillər dayanır? İnadkarlıq etməklə Rusiya nəyə nail olmaq istəyir?
- Azərbaycan adi dövlət deyil. Kifayət qədər sayılıb-seçilən dövlət olan Azərbaycanın hərbi gücü, iqtisadi imkanları var və bu, daha da genişlənir. Ona görə də, Rusiya tərəfi Azərbaycana qarşı bu hərəkətlərə yol verilməməli idi. Azərbaycanın haqlı olduğu məsələlərdə onunla razılaşmaq lazımdır. Bu gün Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanmamasının günahkarlarından biri də elə Rusiyadır. Kreml istəmir ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında müəyyən münasibətlər qurulsun. Çünki Rusiyanın xarici siyasətində ancaq işğalçılıq xətti mövcuddur. Post-sovet məkanındakı müstəqil dövlətlərə də SSRİ-nin bir hissəsi kimi yanaşılır. Amma Azərbaycan müstəqil dövlətdir. Prezident İlham Əliyev müstəqil siyasət həyata keçirir. Bu gün Azərbaycan dünyada müstəqil və güclü tərəfdaş kimi ciddi mövqeyə malikdir. Ona görə də Azərbaycanla bağlı məsələyə bir az ehtiyatla yanaşılmalıdır.
- Rusiyada bəzi şəxslər Azərbaycanı hədəf alan açıqlamalar verir. Anti-Azərbaycan ritorikasının Rusiyanın ayrı-ayrı strukturlarında güclənməsinə səbəb nədir?
