Ramazan orucun, təravih namazının, fitrənin, mükabelə oxunmasının və Quran tilavətinin qılındığı, ehtiyacı olan insanlara hər zamankindən daha çox qayğı göstərildiyi bir aydır.
"TRT Haber" yazır:
1. Peyvənd olunmaq və ya iynə vurmaq orucu pozurmu?Yemək, içmək, cinsi əlaqə və bunlara aid olan şeylərlə oruc pozulur. Bu səbəbdən qidalandırıcı və istirahət məqsədi daşımayan iynələr yemək-içmək olmadığı üçün orucu pozmur. Peyvənd də belədir və orucu pozmur.
Ancaq yemək və ya əyləncə iynələri orucu pozar. Yemək və ya vitamin iynəsi vuranların, oral peyvənd alanların, oruc tutanda venadaxili zərdab və ya qan alınanların orucu pozulur. Daha sonra bu oruc qəza edilir.
2. Orucda qan vermək və ya qan götürmək orucu pozurmu?Ramazan ayında oruc tutan şəxs qan verərsə, orucu pozulmaz. Bədənə qan qəbulu qidalanma və yemək qəbul edildiyi üçün orucu pozur.
3. Qusmaq orucu pozarmı?Özbaşına qusma, miqdarından asılı olmayaraq, orucu pozmaz. Qəfildən mədədən ağıza qalxan və sonra mədəyə qayıdan şeylər orucu batil etmir. Əgər bir şəxs könüllü olaraq bir ağız dolusu yemək qussa, orucu pozulur.
Amma qusduğu üçün orucunun pozulduğunu düşünərək yeməyə və içməyə davam edərsə, orucu pozular. Belə bir şəxs üçün kəffarə yox, günü-gündən qəzasını yerinə yetirmək lazımdır.
4. Orucu qəsdən pozmağın hökmü nədir?Orucu qəsdən, yəni bilərəkdən üzrsüz olaraq pozmaq Ramazan ayının şərəfinə hörmətsizlikdir və böyük günahdır. Hz. Peyğəmbər bu şəkildə iftar edənlərin kəffarə etməli olacağını bildirmişdir.
Orucun kəffarəsi 60 gün fasiləsiz oruc tutmaqdır. Bunu da ödəyə bilməyən bir adam 60 kasıbı bir gün, bir kasıbı isə 60 gün doyura bilər. Bu kəffarə ilə yanaşı, tövbə və iftarın qəzasını tutmaq da lazımdır.
5. Ramazanda oruc tutan və səfərə çıxan şəxs səfərə görə orucunu pozarsa, nə etməlidir?Ramazan ayında səfər məsafəsi (ən azı 90 kilometr) olan bir yerə getmək üçün yola düşəcək şəxs əvvəlki gecəni oruc tutmağa niyyət etməyə bilər. Amma niyyət etdikdən sonra gündüz səfərə çıxsa, səfərdə başqa bir üzrlü halı olmasa, orucunu açmamalıdır. Başlanmış ibadət üzrlü olmadığı halda tamamlanmalıdır.
Lakin səfər etmək üzrlü olduğu üçün səfərə çıxdıqdan sonra orucunu pozarsa, qəzasını tutmur, yalnız qəza gərəkdir.
6. Əgər oruc tutmağa gücü çatsa, lakin oruc tutmasa, tutduğu orucun fidyəsini verməklə oruc borcundan xilas ola bilərmi?Orucun fidyəsi oruc tuta bilməyən qocalar və sağalmağa ümidi olmayan xəstələr üçün düzgündür. Buna görə də oruc tutmağa gücü çatan, lakin oruc tutmayan və ya müvəqqəti səbəbə görə oruc tuta bilməyənlər üçün fidyə hökmü yoxdur. Üzrsüz oruc tutmayanlar tutduqları orucların qəzasını tutmalı və tövbə edib istiğfar (bağışlanmaq diləmək) etməlidirlər.7. Mütəxəssis həkim oruc tutmamağı tövsiyə edərsə, nə etməlidir?
Mütəxəssis həkim tərəfindən oruc tutaraq səhhətində problem olduğu müəyyən edilən xəstə Ramazan ayında oruc tutmaya bilər. Əgər xəstəlik müvəqqətidirsə, sağaldıqda tutmadığı orucların qəzasını tutar. Xəstəliyi qalıcı olarsa, tutduğu orucların fidyəsini verməlidir.
8. Qadınlar heyz (aybaşı) və doğuşdan sonra oruc tuta bilərmi?Heyzli və ya nifas halında (doğum səbəbi ilə axan qan) olan qadının namaz qılıb oruc tutması haramdır. Bu vəziyyətdə qadının namazı və orucu düzgün deyil. Fəqihlər bu məsələdə yekdil fikirdədirlər.
Bütün məzhəblər arasında ittifaq vardır ki, heyz zamanı tutulmayan oruclar təmizləndikdən sonra tutula bilər.
9. Təyyarə ilə səfər edən oruc tutan şəxs iftarını harada açmalıdır?Səyahətdə olan insanlar imsak və iftarlarını həmin an olduqları yerə görə etməlidirlər. Təyyarə ilə səyahət edən oruc tutanlar uçuş zamanı təyyarədə olduqları yerə görə imsak və iftar açmalıdırlar.
Ancaq çox sürətli təyyarələrdə, qitələrarası səyahət hallarında imsak ilə iftar arasındakı vaxt anormal dərəcədə qısa və ya uzun ola bilər. Bu halda səfərdə olan şəxs orucunun qəzasını tuta bilər. Amma oruc tutmağa başlamışsa, oruc tutduğu yerin axşam saatına uyğun olaraq iftar edə bilər.
10. Orucun fidyəsi necə verilir?Orucun fidyəsinin miqdarı fitrənin miqdarına bərabərdir. Bu fidyələr Ramazan ayının əvvəlində, yaxud Ramazan ayının əvvəlində və ya sonunda verilə bilər. Fidyələr birdən-birə bir yoxsula verilə bilər və ya ayrı-ayrı fəqirlərə verilə bilər. Bu vəziyyətdə olan insanlar fidyə verə bilmirlərsə, Allahdan bağışlanma diləyirlər.
