Ailə hüququ dedikdə nə başa düşülür? - MÜNASİBƏT BİLDİRİLDİ

"Ailə dedikdə, nikaha, qohumluğa, uşaqları tərbiyəyə götürməyə əsaslanan şəxslərin ümumi həyatı və mənafeləri, qarşılıqlı qayğıları ilə səciyyələnən ittifaqı başa düşülür". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında hüquqşünas Xanlar Sətullayev deyib.

O bildirib ki, hüquqi mənada ailə özündə hüquqi əlaqəni əks etdirir: "Ailə üzvlərinin hüquq və vəzifələri ön plana çəkilir. Ailə hüququ milli hüququn bir sahəsi olub, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasında nəzərdə tutulan əsas insan və vətəndaş hüquqlarına və azadlıqlarına uyğun olaraq ailə münasibətlərinin yaranmasının və möhkəmlənməsinin, onlara xitam verilməsinin prinsiplərini, ailə münasibətlərinin iştirakçılarının hüquq və vəzifələrini, dövlət orqanlarının bu sahədə vəzifələrini, habelə vətəndaşlıq vəziyyəti aktlarının qeydə alınması qaydalarını tənzimləyən normaları müəyyən edir.

Ailə hüququnun özünəməxsus predmeti, xüsusi məqsədi və prinsipləri vardır. Bunlar ailə hüququnu, hüququn digər sahələrindən fərqləndirir. Şəxsi münasibətlərin nizamlanması ailə hüququnun başlıca məqsədidir. Ailədə əmələ gələn əmlak münasibətləri isə ikinci dərəcəli rol oynayır və şəxsi münasibətlərdən asılıdır.

Azərbaycan Respublikası Ailə Məcəlləsinin 5-ci maddəsinə əsasən ailə üzvləri arasında yaranan münasibətlər ailə qanunvericiliyi və ya tərəflər arasındakı sazişlə tənzimlənmədikdə və həmin münasibətləri bilavasitə tənzimləyən mülki hüquq normaları olmadıqda, ailə münasibətlərinin mahiyyətinə zidd olmayan və oxşar münasibətləri tənzimləyən ailə və mülki hüquq normaları tətbiq olunur. Bu normalar olmadıqda isə ailə üzvlərinin hüquq və vəzifələri ailə qanunvericiliyinin və mülki qanunvericiliyin ümumi prinsiplərinə, eləcə də humanizm və ədalət prinsiplərinə uyğun olaraq müəyyən edilir. Respublikamızda ailə qanunvericiliyinin əsasını Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası, Ailə Məcəlləsi və bu Məcəlləyə uyğun olaraq qəbul edilmiş digər müvafiq qanunvericilik aktları və Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr təşkil edir".

"Ailə hüququnun müstəqilliyi, onun, hüququn digər sahələrindən fərqli cəhətləri, öz ifadəsini ailə hüququnun prinsiplərində tapmışdır. Həmin prinsiplərə aşağıdakılar daxildir:
1) qadınla kişinin şəxsi və əmlak hüquq bərabərliyi;
2) təknikahlıq;
3) boşanma azadlığı;
4) nikahın bağlanmasında azadlıq və könüllülük;
5) ana və uşaq haqqında dövlət qayğısı, onların mənafeyinin mühafizəsi;
6) ailə münasibətlərinin tənzim olunmasında dinin iştirakına yol verilməməsi;
7) uşaqların ailə tərbiyəsinin təmin edilməsi;
8) milliyyətindən, irqindən, sosial vəziyyətindən, dini və dil mənsubiyyətindən asılı olmayaraq ailə münasibətlərində vətəndaşların hüquq bərabərliyi;
9) valideynlik hüquqlarının müdafiəsi.

Ər-arvad arasında ailə hüquq münasibətləri nikahın qeydə alınması nəticəsində əmələ gəlir. Bu münasibətlər şəxsi və əmlak xarakterli münasibətlərə bölünür. Şəxsi hüquq münasibətlərinin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, bu münasibətlər iqtisadi məzmuna malik deyillər və ər-arvadın şəxsiyyəti ilə bağlıdırlar. Ər-arvadın şəxsi hüquqlarına onların nikah bağlanarkən soyad seçmək hüququ, istədikləri məşğuliyyəti, sənət və yaşayış yerini seçmək hüququ və s. hüquqları aid etmək olar" - deyə o əlavə edib.