Kardiff Universitetinin geofizikləri Yerin aşağı mantiyasında yerləşən və xarici nüvəyə doğru uzanan iki nəhəng strukturun mənşəyinə və tərkibinə görə fərqləndiyini aşkar ediblər.
QHT.az xəbər verir ki, araşdırmaya görə, kəşf Yerin maqnit sahəsinin qeyri-sabitliyini izah edə bilər.
Yerin altındakı nəhəng strukturlar : onlar haqqında nə məlumdur?
Alimlər hələ 1980-ci illərdə seysmik dalğaların təhlili sayəsində planetin dərinliklərində bu anomal formasiyaların mövcud olduğunu öyrəniblər. Onlar "aşağı sürət bölgələri"dir - hündürlüyü 900 km və eni minlərlə kilometrə çatan sıx materialın kütləvi yığılması. Onlar Sakit Okean və Afrikanın altında yerləşirlər, lakin əvvəllər onların tərkibinin eyni olduğuna inanılırdı.
Yeni bir araşdırma bu fikrə etiraz etdi. Geodinamik Ceyms Pantonun fikrincə, bu nəhəng formasiyaların tərkibindəki fərq xarici nüvədə istilik mübadiləsinə və konveksiya cərəyanlarına təsir edir ki, bu da öz növbəsində Yerin maqnit sahəsində əks oluna bilər.
3000 km dərinlikdə qədim yer qabığının qalıqları
Tədqiqat bu strukturların qismən tektonik proseslər nəticəsində mantiyaya batmış qədim okean qabığından ibarət olması fərziyyəsini dəstəkləyir. Bununla belə, alimlər müəyyən ediblər ki, Sakit Okeanın altındakı strukturda afrikalı analoqundan 50% daha çox təzə okean materialı var.
Bu, Sakit Okean Od Halqasının Sakit Okeanda aktiv fəaliyyət göstərməsi, mantiyanı daim yeni materialla təmin etməsi ilə izah olunur. Bunun əksinə olaraq, Afrika quruluşu daha sabitdir və onun tərkibi zaman keçdikcə daha çox qarışıqlaşaraq daha az sıxlaşır.
Yerin maqnit sahəsinə təsiri
Əvvəllər hesab edilirdi ki, strukturların temperaturu onların seysmik xüsusiyyətlərində əsas amildir, lakin alimlər aşkar ediblər ki, əsas rolu məhz onların tərkibi və sıxlığı oynayır. Bu strukturların yaratdığı nüvə ilə istilik mübadiləsində fərqlər maqnit sahəsinin yerli zəifləməsinə səbəb ola bilər.
Bu, maqnit sahəsinin gücündə anormal azalmanın artıq qeydə alındığı Afrikada xüsusilə nəzərə çarpır.
Sonra nə var?
Bu proseslərin maqnit sahəsinə təsirini təsdiqləmək üçün alimlərə daha çox məlumat, o cümlədən qravitasiya müşahidələri lazım olacaq. Lakin artıq aydındır ki, planetin səthindən 3000 kilometr dərinlikdə gedən proseslər Yerin qoruyucu maqnit sahəsinin formalaşmasında həlledici rol oynayır.
Pərvanə Fərhadqızı
