Çində bir bölgənin digər bölgələrə nisbətən bu günə qədərki ən şiddətli kütləvi məhvdən daha az təsirləndiyi aşkarlanıb. Alimlər bu bölgənin canlılar üçün vahə rolunu oynadığını bildirirlər.
Hafta.az-ın “Popular Science”a istinadən yazdığına görə, “Böyük məhvolma” kimi də tanınan Perm-Trias nəslinin kəsilməsi hadisəsi təxminən 252 milyon il əvvəl baş verdikdə, dəniz növlərinin 80-90 faizini qırıldığı güman edilir. Bununla belə, məlum olan beş kütləvi qərğının ən böyüyü sayılan bu hadisədə quruda nə qədər növün qırılması barədə fikir birliyi yoxdur.
Bir nəzəriyyəyə görə, Sibirdəki vulkan püskürmələri nəticəsində yaranan meşə yanğınları, turşu yağışları və zəhərli qazlar səbəbindən yerüstü növlər də böyük qırğına məruz qalıb. Təxminən 252 milyon il əvvəl Çinin cənubunda və superqitə Qondvanada Gigantopteris bitkilərinin nəslinin kəsilməsi bu iddianı dəstəkləyir.
Digər tərəfdən, "Böyük məhvolma"dan əvvəl yaşamış bəzi bitkilərin daha sonra da varlığını davam etdirdiyini göstərən fosillər nəzəriyyəyə kölgə salıb.
Beynəlxalq tədqiqatçılar qrupu Çindəki Turfan-Kumul hövzəsindəki qalıq polen və spor nümunələrini ətraflı təhlil edərək, yerüstü bitkilərin kütləvi yoxa çıxmasından sağ qurtula biləcəyi bir mühitin mövcudluğunu aşkarlamaq üçün yeni tanışlıq texnikasından istifadə edib.
Nəticələri dünən dərc edilən araşdırmada, qıjı çəmənlikləri və iynəyarpaqlı meşələrin "Böyük məhvolma"dan sonra da 160 min il inkişaf etdiyi bəlli olub.
Çin Elmlər Akademiyasından Minqli Van həmmüəllifi olduğu tədqiqatın nəticələri haqqında deyib: "Tam ağac və qıjı gövdələrinin olması bu mikrofosillərin başqa yerdən daşınmadığını və yerli bitki örtüyünü təmsil etdiyini təsdiqləyir".
Alimlər müəyyən ediblər ki, bəzi növlərin nəsli kəsilib, lakin bölgədə spor və polen növlərinin nəsli kəsilmə nisbəti cəmi 21 faizdir.
Yeni araşdırma həmçinin müəyyən edib ki, bölgənin ekosistemi kütləvi yoxa çıxdıqdan sonra digər yerlərə nisbətən 10 dəfə daha sürətli bərpa olunub.
Bölgənin qismən rütubətli və yağışlı iqliminin bu dözümlülüyün yolunu açdığı və bitki örtüyünün köç edən heyvanlara dəstək verdiyi təxmin edilir. Alimlər bölgənin "Böyük məhvolma"dan cəmi 75 min il sonra həm ətyeyən, həm də otyeyən növlərin yaşadığı əlverişli mühitə malik olduğunu bildirirlər.
