Britaniya Kolumbiyası Universitetinin kanadalı alimləri araşdırma aparıblar ki, təyyarələrin peyk və ya raket parçaları ilə toqquşması riski hər il artır.
HİT.az xəbər verir ki, bu təhlükəni qiymətləndirmək üçün mütəxəssislər təyyarələrin səmada paylanmasını modelləşdirib və onu raket pillələrinin orbitdən düşməsi ilə bağlı məlumatlar ilə müqayisə ediblər.
Kosmosa buraxılan peyk və raketlərin sayı sürətlə artır və bununla da onların fraqmentlərinin təyyarələrə düşmə təhlükəsi artır. Təyyarənin kosmos zibilləri ilə toqquşması ilə bağlı qeydə alınan heç bir hal qeydə alınmasa da, belə bir qəzanın nəticələri fəlakətli ola bilər. Alimlərin hesablamalarına görə, cəmi 1 qram ağırlığında olan fraqment təyyarənin ön şüşəsinə və ya mühərrikinə dəysə, ciddi ziyan vura bilər.
Tədqiqatçıların yeni işlərinə görə, hava məkanının ən işlək əraziləri - məsələn, böyük hava limanları üzərində olanlar - nəzarətsiz raket qalıqlarının təsirinə məruz qalma şansı ildə 0,8% təşkil edir. ABŞ-ın Şimal-Şərqi, Şimali Avropa və Asiya-Sakit Okean şəhərləri kimi daha böyük, lakin daha az tıxaclı ərazilərdə bu rəqəm 26%-ə çatır.
Bundan əlavə, SpaceX-in Starlink kimi peyk bürclərinin kütləvi şəkildə yerləşdirilməsi səbəbindən kosmik tullantıların idarə olunmayan deorbitlərinin tezliyi artacaq. Bu peyklərin hər biri sonda atmosferə girərək yanacaq və onun qalıqları təyyarələr üçün təhlükə yarada bilər.
Birbaşa zərbə riskinə əlavə olaraq, kosmik dağıntılar hava məkanının bağlanmasına səbəb ola bilər. Bu da öz növbəsində digər marşrutlarda sıxlığın yaranmasına, uçuşların gecikməsinə və təxirə salınmasına səbəb olur ki, bu da hava nəqliyyatına və iqtisadiyyata mənfi təsir göstərir.
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, bəşəriyyət artıq kosmik tullantıların idarə olunan orbitdən çıxarılması texnologiyasına malikdir. Bununla belə, hazırda buraxılışların yalnız 35%-i bu üsuldan istifadə edir. Qalan raket və peyklər xaotik şəkildə orbitdən düşür və aviasiya üçün təhlükə yaradır.
Hazırda Yer orbitində 2300-dən çox raket pilləsi var ki, onlar gələcəkdə atmosferə nəzarətsiz yenidən daxil olacaqlar. Bu o deməkdir ki, yaxın onilliklərdə problem daha da pisləşəcək.
Samir
