Dövlətlər hava məkanı üzərində hüquqi nəzarəti müəyyən edərkən hüquqi, iqtisadi və texnoloji faktorları nəzərə alırlar. Hava məkanının idarə olunması təkcə milli təhlükəsizlik deyil, həm də beynəlxalq münasibətlərin vacib hissəsidir.
Hava MÉ™kanının Hüquqi StatusuÂ
DövlÉ™tlÉ™rin Hava MÉ™kanı ÃœzÉ™rindÉ™ NÉ™zarÉ™t HüququÂ
DövlÉ™tlÉ™rin hava mÉ™kanı üzÉ™rindÉ™ nÉ™zarÉ™t hüququ bir neçə É™sas aspektdÉ™n ibarÉ™tdir:Â
Milli tÉ™hlükÉ™sizlik: HÉ™r bir dövlÉ™t öz hava mÉ™kanını mühafizÉ™ etmÉ™k üçün müəyyÉ™n hüquqi vÉ™ texniki tÉ™dbirlÉ™r hÉ™yata keçirir. HÉ™rbi hava qüvvÉ™lÉ™ri, hava mÉ™kanının monitorinq sistemlÉ™ri vÉ™ hava hücumundan müdafiÉ™ sistemlÉ™ri bu nÉ™zarÉ™tin É™sas hissÉ™lÉ™ridir.Â
Mülki aviasiya tÉ™nzimlÉ™mÉ™lÉ™ri: DövlÉ™tlÉ™r öz hava mÉ™kanından istifadÉ™ edÉ™n mülki aviasiya ÅŸirkÉ™tlÉ™rini tÉ™nzimlÉ™mÉ™k hüququna malikdir. Bu çərçivÉ™dÉ™ aviasiya qaydaları, uçuÅŸ marÅŸrutları vÉ™ hava nÉ™qliyyatı tÉ™hlükÉ™sizliyi tÉ™lÉ™blÉ™ri müəyyÉ™n edilir.Â
 İcazÉ™ vÉ™ qadaÄŸalar: DövlÉ™tlÉ™r hava mÉ™kanından istifadÉ™ ilÉ™ baÄŸlı müxtÉ™lif mÉ™hdudiyyÉ™tlÉ™r qoya bilÉ™r. MÉ™sÉ™lÉ™n, bÉ™zi É™razilÉ™rdÉ™ uçuÅŸ qadaÄŸaları tÉ™tbiq edilir vÉ™ ya xarici hÉ™rbi tÉ™yyarÉ™lÉ™rin icazÉ™siz daxil olması qadaÄŸan edilir.Â
BeynÉ™lxalq Konvensiyalar vÉ™ Hava HüququÂ
Hava MÉ™kanının Pozulması vÉ™ BeynÉ™lxalq ReaksiyalarÂ
DövlÉ™tlÉ™rin hava mÉ™kanı üzÉ™rindÉ™ suverenliyini qoruması üçün müəyyÉ™n hüquqi vÉ™ texniki tÉ™dbirlÉ™r mövcuddur. Lakin bÉ™zi hallarda hava mÉ™kanının pozulması halları baÅŸ verir ki, bu da beynÉ™lxalq gÉ™rginliklÉ™rÉ™ sÉ™bÉ™b ola bilÉ™r. Hava mÉ™kanının pozulması É™sasÉ™n aÅŸağıdakı hallarda baÅŸ verir:Â
Müasir DövrdÉ™ Hüquqi ProblemlÉ™r vÉ™ GÉ™lÉ™cÉ™k PerspektivlÉ™rÂ
Emil Rəhmanlı,
Naxçıvan Dövlət Universiteti Hüquqşünaslıq ixtisası tələbəsi
MÄ°A.AZ