Bazar ertəsi “Nature Medicine” jurnalında dərc edilən yeni bir araşdırma göstərir ki, kiçik plastik hissəciklər insan toxumalarında getdikcə daha yüksək səviyyədə toplanır.
Nyu Meksiko Universitetindən Metyu Kampenin rəhbərlik etdiyi tədqiqat 2016-cı ildə tədqiq edilənlərlə müqayisədə 2024-cü ildə ölən insanların qaraciyərində və beynində plastik nano və mikrohissəciklərin əhəmiyyətli dərəcədə yüksək səviyyədə olduğunu göstərib.
Tədqiqata görə, çirklənmə xüsusilə beyində yüksək olub. Səviyyə qaraciyər və ya böyrək kimi digər orqanlara nisbətən 30 dəfəyə qədər yüksək olub.
Mikroplastiklər əvvəllər ağciyərlər, bağırsaqlar və hətta plasenta kimi orqanlarda aşkar edilsə də, ənənəvi mikroskopiya adətən yalnız 5 mikrometrdən böyük hissəcikləri müəyyən edir. Tədqiqat müəlliflərinin fikrincə, bu, mövcud ola biləcək daha kiçik nanohissəcikləri istisna edir.
Mikrometr millimetrin mində biri, nanometr isə millimetrin milyonda bir hissəsidir.
Kampenin komandası bu kiçik hissəcikləri daha dəqiq aşkar etməyə imkan verən qabaqcıl infraqırmızı və elektron mikroskopiyadan istifadə edib.
Tədqiqatçılar 2024-cü ildə ölən 24 nəfərin toxuma nümunələrini təhlil edib və onları 2016-cı ildəki 28 nümunə ilə müqayisə ediblər.
Böyrəklərdəki plastik nano və mikrohissəciklərin səviyyəsi əsasən dəyişməz qalsa da, qaraciyər və beyində artıb.
Tədqiqat həmçinin demans diaqnozu qoyulmuş insanların beyinlərində mikroplastiklərin həyəcanverici səviyyələrini müəyyən edib.
2019-2024-cü illər arasında toplanmış 12 beyin nümunəsində hər qram toxumada 12 min ilə 48 min mikroqram arasında plastik var idi.
Bununla belə, tədqiqatçılar bu tapıntıların assosiativ olduğunu və birbaşa səbəb-nəticə əlaqəsi qurmadığını bildiriblər.
Nubar Süleymanova, “İki sahil”
