Son illərdə kibertəhlükəsizliklərin miqyası genişlənib və bu qlobal miqyasda ciddi məsələlərdən birinə çevrilib. Qonşu dövlətlərdə və digər ölkələrdə fərqli kiberhücum növlərinin yarandığını görürük.
Yəni başqa hansı kiberhücum növü var ki, onlar digər ölkələrdə aşkarlanıb, amma Azərbaycanda hələ rast gəlinməyib?
Azərbaycan İnformasiya və Kommunikasiya Texnologiyaları Sənayesi Assosiasiyası İctimai Birliyinin İdarə Heyətinin sədri Elvin Abbasov Valyuta.az-a bildirib ki, kibertəhlükəsizliyin daim inkişaf edən texnologiyalarla ayaqlaşması zərurəti günümüzün reallığıdır:
“Hazırda müxtəlif istiqamətlərdə kibertəhlükəsizlik problemləri mövcuddur və süni intellekt bu sahədə mühüm rol oynamağa başlayıb. Təəssüf ki, kiberdələduzlar da texnologiyanın imkanlarından istifadə edərək öz məqsədlərinə çatmaqda daha peşəkar olurlar. Bu tendensiya rəqəmsal səriştəsizliyin kifayət qədər geniş yayılması ilə əlaqədardır”.
E.Abbasovun sözlərinə görə dünyanın bir çox ölkəsində süni intellekt texnologiyalarından istifadə edərək səs eyniləşdirilməsi və yaxın qohumların adından istifadə olunması kimi kiberdələduzluq üsulları geniş yayılıb:
“Hələ ki Azərbaycan dilində səs eyniləşdirilməsi tam mümkün deyil. Mövcud texnologiyalar əsasən türkcə və ya rusca səsləri daha yaxşı tanıyır. Lakin yaxın gələcəkdə, həm səs, həm də görüntü eyniləşdirmə texnologiyalarının Azərbaycan dilində də tətbiq olunacağı gözlənilir. Bu texnologiyanın inkişafı ilə yeni kibertəhlükələr ortaya çıxa bilər.
2025-ci ildə süni intellektlə bağlı kibertəhlükəsizlik məsələlərinin daha da aktuallaşacağı proqnozlaşdırılır. Xüsusilə yaxın doğmalarınızın görüntüsü və səsi ilə manipulyasiya edilərək sizə fövqəladə hadisə, qəza və ya digər təcili situasiyalar bəhanəsi ilə zənglər edilə bilər. Bu cür kiberdələduzluq metodları qurbanları psixoloji təsir altında qərar verməyə məcbur edir və daha inandırıcı olur”.
E.Abbasov hazırda Azərbaycanda kiberdələduzluğun daha primitiv formaları geniş yayıldığını qeyd edib:
“Məsələn, vətəndaşlara müxtəlif dövlət qurumlarının və ya bank sektorunun əməkdaşları adı ilə zənglər olunur və onların şəxsi məlumatları ələ keçirilməyə çalışılır”.
“Bu kimi risklərə qarşı vətəndaşların maarifləndirilməsi və rəqəmsal təhlükəsizlik biliklərinin artırılması vacibdir. Müvafiq qurumlar bu istiqamətdə müxtəlif layihələr həyata keçirsə də, fərdi ehtiyatlılıq və texnoloji trendlərdən xəbərdar olmaq hər bir insan üçün vacibdir. Kiberdələduzluq halları ilə qarşılaşmamaq üçün hər hansı naməlum zənglərə, şübhəli mesajlara və gözlənilməz təcili müraciətlərə qarşı diqqətli olmaq tövsiyə olunur”, - deyə o, vurğulayıb.
Maya Hüseynova
