Qambiya Qərbi Afrikada yerləşən, sahilləri olmayan və dərin tarixi ilə diqqət çəkən bir ölkədir. Qambiya, yalnız bir çay olan Qambiya çayı ətrafında formalaşmış və bu çay, ölkənin iqtisadiyyatı və tarixi baxımından çox mühüm rol oynayır. Yerləşdiyi coğrafi mövqeyə görə, Qambiya bir çox mədəniyyətin və etnik qrupların bir arada yaşadığı bir ölkədir.

Qambiyanın tarixi

Qambiya, tarixi baxımdan uzun müddət Portuqaliyalılar və Britaniyalılar tərəfindən tədqiq edilmiş və kolonizasiya olunmuşdur. Qambiya, 16-cı əsrdən etibarən Portuqaliyalılar tərəfindən ticarət və əmək haqqı əsasında məşhur bir sahil bölgəsi olaraq tanınırdı. 19-cu əsrdə isə, ölkə Britaniya tərəfindən işğal edilmiş və Britaniya Qambiya Koloniyası adlandırılmışdır. Britaniya işğalı dövründə, ölkə ticarət yolları və neft, pambıq kimi kənd təsərrüfatı məhsulları üçün mühüm bir bölgə halına gəlmişdir.

Qambiya, 1965-ci ildə müstəqilliyini elan etmiş və 1966-cı ildə Dawda Jawara ilk prezident olaraq seçilmişdir. Müstəqillik dövründə, Qambiya siyasi baxımdan mülayim və stabilliklə xarakterizə olunan bir ölkə olmuşdur. Lakin, 1994-cü ildə baş verən hərbi çevriliş nəticəsində, Yahya Jammeh hakimiyyətə gəlmişdir. 22 il müddətində rəhbərlik edən Yahya Jammeh, 2017-ci ildə keçirilən seçkilərdə məğlub olaraq ölkəni tərk etmişdir. Bu, Qambiyanın müasir tarixinə əhəmiyyətli bir dönüş nöqtəsi olmuşdur.

Qambiyanın paytaxtı

Qambiyanın paytaxtı Banjuldur. Banjul, ölkənin cənub-qərb hissəsində, Qambiya çayının sahilində yerləşir və ölkənin siyasi və idarəetmə mərkəzidir. Banjul, kiçik olmasına baxmayaraq, ticarət və turizm sahəsində çox önəmli bir rola malikdir.

Şəhər, həmçinin St. Mary's Cathedral kimi tarixi abidələrlə zəngindir. Banjulda, yerli bazarlarda müxtəlif əşyalar və sənətkarlıq məhsulları satılır. Ən məşhur bazarlardan biri Albert Marketdir, burada yerli sənətkarların işləri və təzə meyvə-tərəvəzlər geniş yayılmışdır. Şəhər həmçinin Arch 22 kimi tarixi abidələr və National Museum of The Gambia kimi muzeylərlə zəngindir. Burada, Qambiyanın tarixini, mədəniyyətini və ənənələrini daha yaxından öyrənmək mümkündür.

Qambiyanın əhalisi

Qambiya, təxminən 2,5 milyon nəfərlik əhalisi ilə kiçik bir ölkədir. Əhalisinin əksəriyyəti Bantululardan ibarətdir, bu da ölkənin mədəniyyətinə çox böyük təsir göstərir. Ən böyük etnik qruplar arasında Mandinka, Fula, Wolof və Serer kimi xalq qrupları yer alır. Hər bir etnik qrup öz dilini və ənənələrini qorumağa çalışır.

Əhalisinin çoxu İslam dininə mənsubdur, lakin ölkədə xristianlıq və ənənəvi dinlər də mövcuddur. Ən çox danışılan dillərdən biri Wolof, digər geniş yayılmış dillər isə Mandinka və Fuladır. Ingliz dili rəsmi dil olaraq qəbul edilir və təhsil sistemində istifadə olunur.

Qambiyanın maraqlı gəzməli və görməli yerləri

Qambiya, kiçik ölçüsünə baxmayaraq, çoxsaylı maraqlı təbii və mədəni yerlərə sahibdir. Qambiya çayı, ölkənin ən əhəmiyyətli təbii varlıqlarından biridir və burada çoxsaylı turistik turlar mövcuddur. Çayın sahilində gəzintilər, həm təbii gözəllikləri, həm də müxtəlif heyvanları və quş növlərini görmək üçün böyük imkanlar təqdim edir.

Qambiyanın ən məşhur təbii məkanlarından biri Katchikally Crocodile Pooldur. Bu, qədim dövrlərdən bəri qorunan və çöl timsahlarının yaşadığı təbii bir ərazidir. Timsahların qorunması və əhalinin bu heyvanlarla münasibəti, Qambiya mədəniyyətinin bir hissəsidir. Katchikally, həm də çoxsaylı folklor və əfsanələrə ev sahibliyi edir.

Abuko Nature Reserve, Qambiyanın ən məşhur təbiət qoruqlarından biridir və burada, tropik meşələr və müxtəlif heyvan növlərini görmək mümkündür. Banjul ətrafında yerləşən bu qoruq, həm də quşçuluq həvəskarları üçün əla bir yerdir. Kiang West National Park, Qambiyanın cənub hissəsində yerləşir və burada, nadir heyvan növləri və təbii mənzərələr mövcuddur.

Şəhərlərdən kənarda, Qambiya sahillərində yerləşən Turtle Islands kimi adalar, həm də ekoturizm üçün yaxşı yerlərdir. Bu adalar, nadir dəniz tısbağalarının yetişdiyi yerlərdir və turistlər üçün təbii gözəlliklər təqdim edir.

Qambiyanın təbiəti 

Qambiya, əsasən tropik iqlimə malikdir və çox sayda təbii ekosistemi ilə məşhurdur. Qambiya çayı, ölkənin mərkəzində yerləşir və bu çay, Qambiyanın təbii həyatını formalaşdıran əsas amillərdən biridir. Çay boyunca uzanan tropik meşələr, heyvanat aləminə ev sahibliyi edir.

Qambiyanın meşələri və çayları, çoxsaylı heyvan növləri və bitki örtüyü ilə zəngindir. Bənövşəyi quşlar, timsahlar, qorunan maymun növləri və digər heyvanlar bu ərazilərdə yaygındır. Qambiya həmçinin, geniş savannalar və sərin çöl əraziləri ilə zəngindir.

Kənd təsərrüfatı, Qambiyanın iqtisadiyyatının əsasını təşkil edir. Yarpaqlı tərəvəzlər, toxumlar, ananas və gavalı kimi meyvələr əsas istehsal olunan məhsullardandır.

Qambiya, kiçik bir ölkə olsa da, təbiət və mədəniyyət baxımından çox zəngindir. Qambiyanın tarixi, insanları və təbiəti çox maraqlı və cəlbedicidir. Ölkə, eyni zamanda ekoturizm və təbii sərvətləri ilə gələcəkdə daha çox diqqət çəkəcək bir məkandır.