Üçüncü dünya müharibəsi başladı

Məqalədə analitik demokratik ölkələrin, xüsusən də Ukrayna və İsrailin avtoritar dövlətlərlə necə qarşı-qarşıya gəldiyini xatırladır.

Rusiyanın təşəbbüsü ilə Ukraynada baş verən tammiqyaslı müharibə avtoritar və demokratik rejimlər arasında toqquşmanın baş verdiyi Üçüncü dünya müharibəsinin bir hissəsini təşkil edir. Rusiyanın tərəfində onun müttəfiqləri – Çin, İran və Şimali Koreya var. Əksər Qərb ölkələri və bəzən ABŞ da daxil olmaqla, demokratik dövlətlərin koalisiyası onlara qarşı çıxır.

Bu barədə “The Telegraph” məlumat yayıb.

Məqalənin müəllifi Devid Aksın fikrincə, müharibənin qlobal xarakterini nəzərə alan yeganə rejimlər avtokratik rejimlərdir. Bu, demokratiyalar üçün problemdir, çünki onlar Ukraynadakı münaqişəyə çox vaxt yerli münaqişə kimi baxırlar.

Bu mövqe davam etdikcə, Ukrayna əlverişsiz vəziyyətdə qalır. Vəziyyət dəyişərsə, Rusiya ciddi və uzunmüddətli müqavimətlə üzləşə bilər ki, bu da digər avtokratik rejimlərin gələcəyinə işıq salır.

Devid Aks qeyd edir ki, 2022-ci ilin əvvəlində müharibə başlayandan sonra Qərb Ukraynaya kəşfiyyat, silah və maliyyə yardımı göstərmək üçün dəstək verib. Lakin sonradan ruslar müttəfiqlərini səfərbər edə biliblər. İlk növbədə, 2022-ci ilin payızında Rusiyanı effektiv pilotsuz uçuş aparatları və partlayıcı maddələrlə təchiz etməyə başlayan İran.

Rusiyanın ikinci tərəfdaşı Şimali Koreyadır. Keçən ilin sonlarında o, Rusiyanın ən aktual problemlərindən birini həll etmək – artilleriya mərmilərinin çatışmazlığı üçün dəstəyini gücləndirib.

Müharibənin əvvəlində Ukrayna qüvvələrinin artilleriya atəş gücündə Rusiya qüvvələri üzərində üstünlüyü var idi ki, bu da Rusiyanın uyğun mərmilərinin olmaması ilə əlaqədar idi. 2024-cü ilin yanvarında Moskva Rusiya məhsulları müqabilində Şimali Koreya mərmilərinin tədarükü ilə bağlı Pxenyanla müqavilə bağladıqdan sonra vəziyyət dəyişib.

Bu zaman Çin beynəlxalq sanksiyalardan əziyyət çəkən Rusiya müdafiə sənaye kompleksini yenidən qurmağa başlayıb və bu, mikroelektronika və yüksək dəqiqlikli avadanlıq çatışmazlığına səbəb olub. Məqalə müəllifləri qeyd edirlər ki, bu, pilotsuz təyyarələrin və raketlərin istehsalı, eləcə də yeni silahların yaradılması üçün kritik dərəcədə vacibdir.

ABŞ İkinci dünya müharibəsi zamanı demokratiyanın arsenalı olduğu kimi, bu gün İran, Şimali Koreya və Çin Rusiyanı hərbi əməliyyatları üçün resurslarla təmin edən avtokratiyanın arsenalıdır.

Devid Aksın fikrincə, Ukrayna öz müttəfiqlərinin dəstəyi olmadan müharibədə qalib gələ bilməyəcəyi kimi, Kreml də dünyadakı müttəfiqlərinin dəstəyi olmadan Ukraynada qalib gələ bilməz. Hazırda Ukrayna və Rusiyada döyüşlər gedir və İran da həm birbaşa, həm də müttəfiqləri vasitəsilə İsrailə qarşı fəal iştirak edir. Bu münaqişə qlobal xarakter daşıyır və risklər çox yüksəkdir.

Artıq dünyanın avtokratik rejimləri Ukraynadakı müharibəni qlobal qarşıdurmanın tərkib hissəsi kimi qəbul edirlər. Onlar Rusiyanı dəstəkləyirlər ki, öz güclərini ortaya qoysunlar və istənilən vaxt və hər yerdə aqressiv hərbi əməliyyatlar keçirməyə qadir olduqlarına işarə etsinlər. Bu fikir getdikcə daha çox yayılır.