Bu gün Almaniyada növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilir.
Modern.az xəbər verir ki, bir çox ekspert bu seçkini Almaniya və ümumilikdə Avropa üçün son illərin ən mühüm siyasi hadisələrindən biri hesab edir
Seçkilər ifrat sağçı Almaniya üçün Alternativ (AfD) partiyasının yüksəlişi və mərkəz sağ və mərkəz sol partiyaların geriləməsi fonunda keçirildiyi üçün siyasi mənzərədə ciddi dəyişikliklərə səbəb ola bilər.
Son rəy sorğularına görə, Xristian Demokratlar (CDU/CSU) 27% səslə lider mövqedədir. AfD 20%-lə ikinci, Sosial Demokratlar (SPD) 17%-lə üçüncü, Yaşıllar isə 12%-lə dördüncü sıradadır. Siyasi qeyri-müəyyənliyin əsas səbəbi isə kiçik partiyaların – Sol Partiya, liberal Azad Demokrat Partiyası (FDP) və solçu-populist Sahra Vagenknext İttifaqı (BSW) – aldığı səslərin ümumi siyasi mənzərəni dəyişə biləcəyidir.
"YouGov"un sorğusuna əsasən, Sol Partiya 9%-lə seçki baryerini rahat keçir, BSW isə 5%-də dayanır. FDP-nin səsləri isə 4-5% arasında dəyişir ki, bu da onun parlamentə girib-girməyəcəyini qeyri-müəyyən edir.
Almaniya parlamentində (Bundestaq) 630 yer var və hökumət qurmaq üçün ən azı 316 mandat lazımdır. Əgər kiçik partiyalar parlamentə daxil olarsa, ənənəvi iki partiyalı koalisiyanın qurulması çətinləşəcək və üçlü koalisiyalar müzakirə obyektinə çevriləcək.
Hazırda ən real koalisiya CDU/CSU və SPD arasında görünür. CDU lideri Fridrix Mers kanslerliyə ən güclü namizəd hesab olunur və hökumət qurmaq üçün tərəfdaş tapmağa çalışır. CDU/CSU-Yaşıllar koalisiyası da mümkündür, lakin CSU-nun Yaşıllarla əməkdaşlığa isti baxmaması bu ssenarini zəiflədir.
Ən qeyri-müəyyən ssenarilərdən biri CDU/CSU-nun yalnız AfD ilə birlikdə çoxluq əldə edə bilməsidir. Lakin Mers seçkilərdən əvvəl AfD ilə koalisiya qurmayacağını açıqlayıb. Bu halda, ya üçlü koalisiya qurulmalı, ya da azlıq hökuməti variantı nəzərdən keçirilməlidir.
Almaniya seçki sistemi elə qurulub ki, heç bir partiyanın təkbaşına hakimiyyətə gələ bilmir. 2023-cü ildə qəbul edilən islahatlarla parlamentdə yerlərin sayı 630-a endirilib. Bu da o deməkdir ki, hər hansı bir partiyanın təkbaşına çoxluğu əldə etməsi mümkün deyil.
İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Almaniya seçki sistemi ifrat siyasi qrupların hakimiyyətə gəlməsinin qarşısını almaq və siyasi kompromis mədəniyyətini gücləndirmək üçün formalaşdırılıb. Buna görə də, iki partiyalı koalisiyalar ənənəvi idarəçilik forması hesab olunur.
Hazırkı seçkilər Alman siyasətində mühüm dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Seçicilərin mərkəz sağ və mərkəz soldan uzaqlaşması, yeni partiyalara artan dəstək və parlamentdə daha çox siyasi gücün parçalanması koalisiya qurma prosesini çətinləşdirir. Nəticədə, Almaniyanın yeni hökumətinin formalaşması uzun və mürəkkəb bir prosesə çevrilə bilər.
